جستارهایی در حقوق ایران
از: دکتر فرشید فرحناکیان
فردای اقتصاد
دیدار با معاون اول قوه قضائیه
جشن 71 سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری
دنیای اقتصاد
دفاع پرس
نشست رئیس قوه قضاییه با هیئت‌مدیره کانون مرکز
میزگرد سازمان بسیج حقوقدانان
برنامه تيتر امشب شبکه خبر
نشست خبری فارس
برنامه ثریا
دانشکده فنی
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی
گروه وکلای دادگو
گفتگو با مجله عدالت‌نامه
مصاحبه سکه با فارس
دادآفرین
همایش دادآفرین
بنیاد حقوقی میزان
رادیو اقتصاد 2
مصاحبه با دنیای اقتصاد
بازی اروپا برای راضی نگه‌داشتن ترامپ: بازی میان وابستگی نامتقارن و خودکفایی راهبردی تاریخ : 1404/05/26

بازی اروپا برای راضی نگه‌داشتن ترامپ: بازی میان وابستگی نامتقارن و خودکفایی راهبردی

تجربه‌های پیشین نشان می‌دهد که رویکرد «امتیاز اقتصادی برای امنیت فوری» اگرچه ممکن است بحران‌های کوتاه‌مدت را مدیریت کند؛ اما در بلندمدت ساختار وابستگی را تقویت می‌کند. توافق اخیر نیز، با وجود ظاهر برد–برد، بیش از آنکه گامی به‌سوی خودکفایی باشد، تثبیت‌کننده موقعیت برتر آمریکا در تعاملات دوجانبه است.
تجربه‌های پیشین نشان می‌دهد که رویکرد «امتیاز اقتصادی برای امنیت فوری» اگرچه ممکن است بحران‌های کوتاه‌مدت را مدیریت کند؛ اما در بلندمدت ساختار وابستگی را تقویت می‌کند. توافق اخیر نیز، با وجود ظاهر برد–برد، بیش از آنکه گامی به‌سوی خودکفایی باشد، تثبیت‌کننده موقعیت برتر آمریکا در تعاملات دوجانبه است.
حقوق انرژی حکمرانی جهانی
سیاست‌بازی اتحادیه اروپا در پوشش توافق انرژی با آمریکا: تعهد پرداخت هزینه جنگ سرد انرژی تاریخ : 1404/05/25

سیاست‌بازی اتحادیه اروپا در پوشش توافق انرژی با آمریکا: تعهد پرداخت هزینه جنگ سرد انرژی

توافق ۷۵۰ میلیارد دلاری انرژی میان اتحادیه اروپا و آمریکا، با وجود ادعای تقویت روابط دو سوی آتلانتیک، بیش از هر چیز یک ابزار راهبردی در جنگ سرد انرژی است. واشنگتن از آن برای گسترش نفوذ جهانی خود بهره می‌برد، مسکو آن را تهدیدی مستقیم می‌بیند و اروپا، در عمل، هزینه مالی و اقلیمی این تقابل ژئوپلیتیک را خواهد پرداخت. حتی در صورت عدم تحقق کامل اهداف، همین روند می‌تواند توازن قدرت در بازار جهانی انرژی را به‌طور اساسی تغییر دهد.
توافق ۷۵۰ میلیارد دلاری انرژی میان اتحادیه اروپا و آمریکا، با وجود ادعای تقویت روابط دو سوی آتلانتیک، بیش از هر چیز یک ابزار راهبردی در جنگ سرد انرژی است. واشنگتن از آن برای گسترش نفوذ جهانی خود بهره می‌برد، مسکو آن را تهدیدی مستقیم می‌بیند و اروپا، در عمل، هزینه مالی و اقلیمی این تقابل ژئوپلیتیک را خواهد پرداخت. حتی در صورت عدم تحقق کامل اهداف، همین روند می‌تواند توازن قدرت در بازار جهانی انرژی را به‌طور اساسی تغییر دهد.
حقوق انرژی حکمرانی جهانی
تهدید تعرفه‌ای آمریکا علیه چین با تداوم خرید نفت ایران: بازتعریف تحریم در قالب ابزار تعرفه‌ای تاریخ : 1404/05/22

تهدید تعرفه‌ای آمریکا علیه چین با تداوم خرید نفت ایران: بازتعریف تحریم در قالب ابزار تعرفه‌ای

تهدید به وضع تعرفه سنگین بر پالایشگاه‌های چینی که از نفت ایران استفاده می‌کنند، صورت جدیدی از تحریم ثانویه است که از سازوکار تعرفه و نهادهای تجاری بهره می‌برد. این ابزار، نه‌تنها مسیرهای رسمی صادرات نفت ایران را نشانه گرفته، بلکه تلاش دارد هزینه مبادله با ایران را برای قدرت‌های بزرگ افزایش دهد، ولو به قیمت بی‌ثباتی بازارهای انرژی.
تهدید به وضع تعرفه سنگین بر پالایشگاه‌های چینی که از نفت ایران استفاده می‌کنند، صورت جدیدی از تحریم ثانویه است که از سازوکار تعرفه و نهادهای تجاری بهره می‌برد. این ابزار، نه‌تنها مسیرهای رسمی صادرات نفت ایران را نشانه گرفته، بلکه تلاش دارد هزینه مبادله با ایران را برای قدرت‌های بزرگ افزایش دهد، ولو به قیمت بی‌ثباتی بازارهای انرژی.
تجارت بین‌الملل سرمایه‌گذاری خارجی
پارادوکس لاگوس و نسخه جهانی فروپاشی مشروعیت: شکاف انتظارات، قاتل خاموش دموکراسی‌ها تاریخ : 1404/05/21

پارادوکس لاگوس و نسخه جهانی فروپاشی مشروعیت: شکاف انتظارات، قاتل خاموش دموکراسی‌ها

پدیده‌ای که شاید بتوان آن را «پارادوکس لاگوس» نامید، امروز خود را با قدرتی بی‌سابقه در تاریخ سیاست جهانی نشان می‌دهد. لاگوس، رئیس‌جمهور پیشین شیلی، در خاطره‌ای از دوران ریاست‌جمهوری‌اش می‌گوید که علی‌رغم تأمین خدمات پایه‌ای برای ساکنان محله‌ای فقیرنشین، در انتخابات بعدی رأی آن‌ها را از دست داد؛ چرا؟ چون مردم انتظار داشتند خانه‌ها جای پارک هم داشته باشند.
پدیده‌ای که شاید بتوان آن را «پارادوکس لاگوس» نامید، امروز خود را با قدرتی بی‌سابقه در تاریخ سیاست جهانی نشان می‌دهد. لاگوس، رئیس‌جمهور پیشین شیلی، در خاطره‌ای از دوران ریاست‌جمهوری‌اش می‌گوید که علی‌رغم تأمین خدمات پایه‌ای برای ساکنان محله‌ای فقیرنشین، در انتخابات بعدی رأی آن‌ها را از دست داد؛ چرا؟ چون مردم انتظار داشتند خانه‌ها جای پارک هم داشته باشند.
حکمرانی خوب
ژئوپلیتیک نفت در مثلث واشنگتن، دهلی و مسکو تاریخ : 1404/05/20

ژئوپلیتیک نفت در مثلث واشنگتن، دهلی و مسکو

هند در آستانه یک تصمیم بنیادین قرار دارد. ادامه واردات نفت از روسیه، به معنای مقاومت در برابر فشارهای غرب و حفظ استقلال راهبردی است. در مقابل، عقب‌نشینی از این مسیر، شاید حمایت کوتاه‌مدت غرب را به همراه آورد، اما به بهای افزایش هزینه‌های انرژی، بی‌ثباتی تأمین و لطمه به زیرساخت‌های پالایشی خواهد بود.
هند در آستانه یک تصمیم بنیادین قرار دارد. ادامه واردات نفت از روسیه، به معنای مقاومت در برابر فشارهای غرب و حفظ استقلال راهبردی است. در مقابل، عقب‌نشینی از این مسیر، شاید حمایت کوتاه‌مدت غرب را به همراه آورد، اما به بهای افزایش هزینه‌های انرژی، بی‌ثباتی تأمین و لطمه به زیرساخت‌های پالایشی خواهد بود.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی
تداوم کوری استراتژیک اروپا در فعال ساختن مکانیسم ماشه تاریخ : 1404/05/15

تداوم کوری استراتژیک اروپا در فعال ساختن مکانیسم ماشه

تهدید اخیر تروئیکای اروپا درباره برجام هم یکی دیگر از شواهد ناتوانی قاره سبز در تعریف منافع مستقل و ایفای نقش مؤثر در نظام بین‌الملل است. فرانسه، آلمان و بریتانیا، به‌جای احیای نقش میانجی، در حال تبدیل‌شدن به بازوی مکمل سیاست‌های فشار آمریکا هستند. اگر اروپا همچنان به‌جای بازسازی توان راهبردی و حفظ کانال‌های دیپلماتیک، در نقش «متحد خوب اما بی‌اثر» باقی بماند، جایگاه آن در آینده نظام جهانی بیش‌ازپیش تضعیف خواهد شد.
تهدید اخیر تروئیکای اروپا درباره برجام هم یکی دیگر از شواهد ناتوانی قاره سبز در تعریف منافع مستقل و ایفای نقش مؤثر در نظام بین‌الملل است. فرانسه، آلمان و بریتانیا، به‌جای احیای نقش میانجی، در حال تبدیل‌شدن به بازوی مکمل سیاست‌های فشار آمریکا هستند. اگر اروپا همچنان به‌جای بازسازی توان راهبردی و حفظ کانال‌های دیپلماتیک، در نقش «متحد خوب اما بی‌اثر» باقی بماند، جایگاه آن در آینده نظام جهانی بیش‌ازپیش تضعیف خواهد شد.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی سرمایه‌گذاری خارجی
عناصر مسئولیت دولت در قیمت‌گذاری تکلیفی: تحلیل حقوق اقتصادی شکایت ایران‌خودرو تاریخ : 1404/05/14

عناصر مسئولیت دولت در قیمت‌گذاری تکلیفی: تحلیل حقوق اقتصادی شکایت ایران‌خودرو

بازسازی اعتماد بین بخش خصوصی (واقعی) و نهادهای تصمیم‌گیر مستلزم آن است که تعهدات حقوقی دولت؛ ازجمله مسئولیت‌های ماده ۹۰ قانون یادشده، با سازوکارهایی قابل‌اتکا، پیش‌بینی‌شده و الزام‌آور پیاده شود؛ به‌نحوی‌که مداخله‌گری قیمتی بدون هزینه نهادینه‌شده و خصوصی‌سازی از پوششی تهی برای انتقال ریسک به بنگاه‌ها به نقشی فعال در تولید ثبات اقتصادی تبدیل گردد.
بازسازی اعتماد بین بخش خصوصی (واقعی) و نهادهای تصمیم‌گیر مستلزم آن است که تعهدات حقوقی دولت؛ ازجمله مسئولیت‌های ماده ۹۰ قانون یادشده، با سازوکارهایی قابل‌اتکا، پیش‌بینی‌شده و الزام‌آور پیاده شود؛ به‌نحوی‌که مداخله‌گری قیمتی بدون هزینه نهادینه‌شده و خصوصی‌سازی از پوششی تهی برای انتقال ریسک به بنگاه‌ها به نقشی فعال در تولید ثبات اقتصادی تبدیل گردد.
حقوق اقتصادی
بازتعریف مفاهیم اقتصاد جهانی: بازتاب دگرگونی در موازنه قدرت تاریخ : 1404/05/11

بازتعریف مفاهیم اقتصاد جهانی: بازتاب دگرگونی در موازنه قدرت

دگرگونی در مفاهیم کلیدی اقتصاد بین‌الملل؛ همچون «توسعه صادرات‌محور»، «انتقال فناوری» و «کسری تجاری»، صرفاً تغییر در واژگان یا بازآرایی زبانی نیست؛ بلکه بازتابی از تحولی ژرف در ساختار قدرت جهانی و نشانه‌ای از تلاش نهادهای غربی برای بازتعریف قواعد نظم اقتصادی بین‌الملل است.
دگرگونی در مفاهیم کلیدی اقتصاد بین‌الملل؛ همچون «توسعه صادرات‌محور»، «انتقال فناوری» و «کسری تجاری»، صرفاً تغییر در واژگان یا بازآرایی زبانی نیست؛ بلکه بازتابی از تحولی ژرف در ساختار قدرت جهانی و نشانه‌ای از تلاش نهادهای غربی برای بازتعریف قواعد نظم اقتصادی بین‌الملل است.
حقوق اقتصادی حکمرانی جهانی
اقتدار عاقلانه تاریخ : 1404/05/09

اقتدار عاقلانه

در جهانی که تحولات فناوری با سرعتی بی‌سابقه رخ می‌دهد، سیاست‌گذاری در حوزه فضای مجازی نیازمند تعادل میان نظم و آزادی و امنیت و اعتماد عمومی است. تصمیم اخیر دولت نشان داد که می‌توان با تدبیر، از مسیرهای پرتنش عبور کرد و درعین‌حال سرمایه اجتماعی را نیز تقویت نمود.
در جهانی که تحولات فناوری با سرعتی بی‌سابقه رخ می‌دهد، سیاست‌گذاری در حوزه فضای مجازی نیازمند تعادل میان نظم و آزادی و امنیت و اعتماد عمومی است. تصمیم اخیر دولت نشان داد که می‌توان با تدبیر، از مسیرهای پرتنش عبور کرد و درعین‌حال سرمایه اجتماعی را نیز تقویت نمود.
حکمرانی خوب
فدرال رزرو؛ استقلالی که برای مهار وسوسه خلق شد: نگاهی نهادی به استقلال بانک مرکزی و ناسازگاری زمانی تاریخ : 1404/05/07

فدرال رزرو؛ استقلالی که برای مهار وسوسه خلق شد: نگاهی نهادی به استقلال بانک مرکزی و ناسازگاری زمانی

به‌قول یکی از مقامات فدرال رزرو: «بهترین راه برای حفظ استقلال بانک مرکزی، این است که هرگز از آن استفاده نادرست نکنی». در دنیای امروز، مهم‌تر از آن‌که بانک مرکزی مستقل باشد، این است که بداند چرا مستقل شده و برای چه هدفی باید مستقل بماند.
به‌قول یکی از مقامات فدرال رزرو: «بهترین راه برای حفظ استقلال بانک مرکزی، این است که هرگز از آن استفاده نادرست نکنی». در دنیای امروز، مهم‌تر از آن‌که بانک مرکزی مستقل باشد، این است که بداند چرا مستقل شده و برای چه هدفی باید مستقل بماند.
حقوق بانکی
امکان استرداد لایحه پس از تصویب فوریت آن تاریخ : 1404/05/06

امکان استرداد لایحه پس از تصویب فوریت آن

تا زمانی که کلیات لایحه‌ای در مجلس به تصویب نرسیده باشد، دولت می‌تواند با طی مراحل مقرر، لایحه را مسترد کند؛ حتی اگر فوریت آن تصویب شده باشد. این ظرفیت حقوقی، فرصتی برای تنفس در فرآیندهای تقنینی است که به دولت امکان بازنگری و اصلاح سیاست‌های خود را در برابر نقدهای عمومی می‌دهد.
تا زمانی که کلیات لایحه‌ای در مجلس به تصویب نرسیده باشد، دولت می‌تواند با طی مراحل مقرر، لایحه را مسترد کند؛ حتی اگر فوریت آن تصویب شده باشد. این ظرفیت حقوقی، فرصتی برای تنفس در فرآیندهای تقنینی است که به دولت امکان بازنگری و اصلاح سیاست‌های خود را در برابر نقدهای عمومی می‌دهد.
حکمرانی خوب
ابهام استراتژیک در دیپلماسی هسته‌ای ایران: بازی در مرز توافق و تقابل تاریخ : 1404/05/05

ابهام استراتژیک در دیپلماسی هسته‌ای ایران: بازی در مرز توافق و تقابل

سکوت و دوپهلو گویی در موضوعی به حساسی پرونده هسته‌ای، شاید برای بازیگران منطقه‌ای چون اسرائیل و آمریکا پیامی بازدارنده داشته باشد؛ اما برای اقتصادهای جهانی، نشانه‌ای از بی‌ثباتی، عدم شفافیت و ریسک بالاست. تهران باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد پیام خود را به جهان با ابهام مخابره کند یا با اطمینان بیشتر.
سکوت و دوپهلو گویی در موضوعی به حساسی پرونده هسته‌ای، شاید برای بازیگران منطقه‌ای چون اسرائیل و آمریکا پیامی بازدارنده داشته باشد؛ اما برای اقتصادهای جهانی، نشانه‌ای از بی‌ثباتی، عدم شفافیت و ریسک بالاست. تهران باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد پیام خود را به جهان با ابهام مخابره کند یا با اطمینان بیشتر.
حکمرانی جهانی