جستارهایی در حقوق ایران
از: دکتر فرشید فرحناکیان
فردای اقتصاد
دیدار با معاون اول قوه قضائیه
جشن 71 سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری
دنیای اقتصاد
دفاع پرس
نشست رئیس قوه قضاییه با هیئت‌مدیره کانون مرکز
میزگرد سازمان بسیج حقوقدانان
برنامه تيتر امشب شبکه خبر
نشست خبری فارس
برنامه ثریا
دانشکده فنی
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی
گروه وکلای دادگو
گفتگو با مجله عدالت‌نامه
مصاحبه سکه با فارس
دادآفرین
همایش دادآفرین
بنیاد حقوقی میزان
رادیو اقتصاد 2
مصاحبه با دنیای اقتصاد
امکان استرداد لایحه پس از تصویب فوریت آن تاریخ : 1404/05/06

امکان استرداد لایحه پس از تصویب فوریت آن

تا زمانی که کلیات لایحه‌ای در مجلس به تصویب نرسیده باشد، دولت می‌تواند با طی مراحل مقرر، لایحه را مسترد کند؛ حتی اگر فوریت آن تصویب شده باشد. این ظرفیت حقوقی، فرصتی برای تنفس در فرآیندهای تقنینی است که به دولت امکان بازنگری و اصلاح سیاست‌های خود را در برابر نقدهای عمومی می‌دهد.
تا زمانی که کلیات لایحه‌ای در مجلس به تصویب نرسیده باشد، دولت می‌تواند با طی مراحل مقرر، لایحه را مسترد کند؛ حتی اگر فوریت آن تصویب شده باشد. این ظرفیت حقوقی، فرصتی برای تنفس در فرآیندهای تقنینی است که به دولت امکان بازنگری و اصلاح سیاست‌های خود را در برابر نقدهای عمومی می‌دهد.
حکمرانی خوب
ابهام استراتژیک در دیپلماسی هسته‌ای ایران: بازی در مرز توافق و تقابل تاریخ : 1404/05/05

ابهام استراتژیک در دیپلماسی هسته‌ای ایران: بازی در مرز توافق و تقابل

سکوت و دوپهلو گویی در موضوعی به حساسی پرونده هسته‌ای، شاید برای بازیگران منطقه‌ای چون اسرائیل و آمریکا پیامی بازدارنده داشته باشد؛ اما برای اقتصادهای جهانی، نشانه‌ای از بی‌ثباتی، عدم شفافیت و ریسک بالاست. تهران باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد پیام خود را به جهان با ابهام مخابره کند یا با اطمینان بیشتر.
سکوت و دوپهلو گویی در موضوعی به حساسی پرونده هسته‌ای، شاید برای بازیگران منطقه‌ای چون اسرائیل و آمریکا پیامی بازدارنده داشته باشد؛ اما برای اقتصادهای جهانی، نشانه‌ای از بی‌ثباتی، عدم شفافیت و ریسک بالاست. تهران باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد پیام خود را به جهان با ابهام مخابره کند یا با اطمینان بیشتر.
حکمرانی جهانی
ایران در میدان رقابت با نفت تخفیفی روسیه: اثرات تحریم‌های جدید اتحادیۀ اروپا علیه مسکو بر تهران تاریخ : 1404/05/04

ایران در میدان رقابت با نفت تخفیفی روسیه: اثرات تحریم‌های جدید اتحادیۀ اروپا علیه مسکو بر تهران

در دوره‌ای که روسیه نفت خود را با تخفیف‌های چشمگیر عرضه می‌کند، رقابت ایران برای حفظ سهم بازار وارد مرحله‌ای سخت‌تر شده است. در این شرایط، ایران برای حفظ جایگاه خود، نیازمند راهبردهایی مانند کاهش هزینه‌های عملیاتی، تثبیت قراردادهای دوجانبه، استفاده از ابزارهای مالی جایگزین و تقویت روابط نفتی با چین و هند خواهد بود.
در دوره‌ای که روسیه نفت خود را با تخفیف‌های چشمگیر عرضه می‌کند، رقابت ایران برای حفظ سهم بازار وارد مرحله‌ای سخت‌تر شده است. در این شرایط، ایران برای حفظ جایگاه خود، نیازمند راهبردهایی مانند کاهش هزینه‌های عملیاتی، تثبیت قراردادهای دوجانبه، استفاده از ابزارهای مالی جایگزین و تقویت روابط نفتی با چین و هند خواهد بود.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی
تهدیدهای ترامپ علیه بریکس: آزمونی برای ظرفیت جنوب جهانی در عبور از هژمونی تاریخ : 1404/04/31

تهدیدهای ترامپ علیه بریکس: آزمونی برای ظرفیت جنوب جهانی در عبور از هژمونی

انتخاب دشواری پیش‌ روی کشورهایی قرار دارد که می‌خواهند هم از مزایای همکاری با قدرت‌های غربی برخوردار باشند و هم بخشی از روندهای نوظهور جهانی نظیر بریکس باقی بمانند. آزمون توازن‌گرایی برای این کشورها، دیگر نه صرفاً اقتصادی، بلکه ژئوپلیتیکی و حتی هویتی خواهد بود.
انتخاب دشواری پیش‌ روی کشورهایی قرار دارد که می‌خواهند هم از مزایای همکاری با قدرت‌های غربی برخوردار باشند و هم بخشی از روندهای نوظهور جهانی نظیر بریکس باقی بمانند. آزمون توازن‌گرایی برای این کشورها، دیگر نه صرفاً اقتصادی، بلکه ژئوپلیتیکی و حتی هویتی خواهد بود.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
دموکراسی، دولت رفاه و بحران بدهی: سرنوشت محتوم لویاتان؟ تاریخ : 1404/04/30

دموکراسی، دولت رفاه و بحران بدهی: سرنوشت محتوم لویاتان؟

جهان اکنون با این پرسش بنیادین روبه‌روست: آیا می‌توان نهادهایی طراحی کرد که در عین دموکراتیک بودن، پایداری مالی را تضمین کنند؟ یا اینکه دموکراسی‌های توده‌ای، ناگزیر به سقوط در دام مالی خود هستند، همان‌گونه که نظریه انتخاب عمومی هشدار می‌دهد.
جهان اکنون با این پرسش بنیادین روبه‌روست: آیا می‌توان نهادهایی طراحی کرد که در عین دموکراتیک بودن، پایداری مالی را تضمین کنند؟ یا اینکه دموکراسی‌های توده‌ای، ناگزیر به سقوط در دام مالی خود هستند، همان‌گونه که نظریه انتخاب عمومی هشدار می‌دهد.
حقوق اقتصادی حقوق بانکی حکمرانی خوب
تحلیل گزارش آماری انرژی جهان 2025: جهان انرژی در آستانه گذار یا گرفتار تکرار؟ تاریخ : 1404/04/28

تحلیل گزارش آماری انرژی جهان 2025: جهان انرژی در آستانه گذار یا گرفتار تکرار؟

در این میانه، ایران نیز همچنان گرفتار پارادایم نفتی خود باقی‌مانده است. درحالی‌که چین با تمام قوا در حال تسلط بر زنجیره تأمین انرژی‌های پاک است، ایران هنوز برنامه‌ای منسجم برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های عظیم خورشیدی و بادی خود ندارد. وابستگی شدید به صادرات نفت و گاز، کشور را در برابر تحریم‌ها، شوک‌های قیمتی و تحولات فناوری کاملاً آسیب‌پذیر کرده است.
در این میانه، ایران نیز همچنان گرفتار پارادایم نفتی خود باقی‌مانده است. درحالی‌که چین با تمام قوا در حال تسلط بر زنجیره تأمین انرژی‌های پاک است، ایران هنوز برنامه‌ای منسجم برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های عظیم خورشیدی و بادی خود ندارد. وابستگی شدید به صادرات نفت و گاز، کشور را در برابر تحریم‌ها، شوک‌های قیمتی و تحولات فناوری کاملاً آسیب‌پذیر کرده است.
حقوق انرژی
ریاکاری آمریکا در قبال امنیت تأسیسات هسته‌ای: از فریب دیپلماتیک ۱۹۸۱ تا تجاوز ۲۰۲۵ تاریخ : 1404/04/28

ریاکاری آمریکا در قبال امنیت تأسیسات هسته‌ای: از فریب دیپلماتیک ۱۹۸۱ تا تجاوز ۲۰۲۵

چرخش آمریکا از ژست دیپلماتیک در ۱۹۸۱ به همدستی در جنایت جنگی در ۲۰۲۵، نه‌تنها ریاکاری این کشور را عریان می‌کند؛ بلکه زنگ خطری برای صلح جهانی و رژیم منع اشاعه هسته‌ای است. این تجاوز بی‌محابا، خطر یک جنگ منطقه‌ای را به اوج رسانده و نهادهای بین‌المللی را به حاشیه رانده است.
چرخش آمریکا از ژست دیپلماتیک در ۱۹۸۱ به همدستی در جنایت جنگی در ۲۰۲۵، نه‌تنها ریاکاری این کشور را عریان می‌کند؛ بلکه زنگ خطری برای صلح جهانی و رژیم منع اشاعه هسته‌ای است. این تجاوز بی‌محابا، خطر یک جنگ منطقه‌ای را به اوج رسانده و نهادهای بین‌المللی را به حاشیه رانده است.
حقوق انرژی حکمرانی جهانی
تلۀ دلار: اقتصاد سیاسی نوسان ارزش ارز در قرن بیست‌ویکم تاریخ : 1404/04/24

تلۀ دلار: اقتصاد سیاسی نوسان ارزش ارز در قرن بیست‌ویکم

تزلزل ارزش دلار بانک‌های مرکزی را در یک تنگنای استراتژیک قرار داده است؛ زیرا هر تصمیم (کاهش ارزش ارز، تقویت آن، یا حفظ وضعیت موجود) هزینه‌ها و مزایای خاص خود را دارد. این چالش به دلیل نقش بی‌بدیل دلار در اقتصاد جهانی و وابستگی کشورها به آن تشدید می‌شود. بانک‌های مرکزی باید بین ثبات داخلی، رقابت‌پذیری خارجی و مدیریت بدهی‌ها تعادل برقرار کنند که در محیطی با نوسانات دلار کار ساده‌ای نیست.
تزلزل ارزش دلار بانک‌های مرکزی را در یک تنگنای استراتژیک قرار داده است؛ زیرا هر تصمیم (کاهش ارزش ارز، تقویت آن، یا حفظ وضعیت موجود) هزینه‌ها و مزایای خاص خود را دارد. این چالش به دلیل نقش بی‌بدیل دلار در اقتصاد جهانی و وابستگی کشورها به آن تشدید می‌شود. بانک‌های مرکزی باید بین ثبات داخلی، رقابت‌پذیری خارجی و مدیریت بدهی‌ها تعادل برقرار کنند که در محیطی با نوسانات دلار کار ساده‌ای نیست.
تجارت بین‌الملل حقوق بانکی حکمرانی جهانی
نفت همچنان گروگان ژئوپلیتیک خاورمیانه است تاریخ : 1404/04/21

نفت همچنان گروگان ژئوپلیتیک خاورمیانه است

تداوم بی‌ثباتی در خاورمیانه، به‌ویژه در صورت وقوع درگیری‌های مستقیم و تهدید مسیرهای حیاتی صادرات، می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر سرمایه‌گذاری، تولید و قیمت انرژی در جهان داشته باشد. در چنین شرایطی، کشورهای مصرف‌کننده باید به تنوع‌بخشی منابع انرژی و تولیدکنندگان نیز به تقویت دیپلماسی منطقه‌ای بیندیشند.
تداوم بی‌ثباتی در خاورمیانه، به‌ویژه در صورت وقوع درگیری‌های مستقیم و تهدید مسیرهای حیاتی صادرات، می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر سرمایه‌گذاری، تولید و قیمت انرژی در جهان داشته باشد. در چنین شرایطی، کشورهای مصرف‌کننده باید به تنوع‌بخشی منابع انرژی و تولیدکنندگان نیز به تقویت دیپلماسی منطقه‌ای بیندیشند.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی
تحلیل حقوقی تصمیم شورای نگهبان دربارۀ یکی از مهم‌ترین طرح‌های امنیتی مجلس تاریخ : 1404/04/18

تحلیل حقوقی تصمیم شورای نگهبان دربارۀ یکی از مهم‌ترین طرح‌های امنیتی مجلس

تجربه نشان داده است: امنیت پایدار، در سایه قانون شفاف و منصفانه محقق می‌شود؛ نه از دل مجازات مبهم. حفظ امنیت، بدون رعایت عدالت ممکن نیست. قانون مؤثر باید هم صریح و هم منصف باشد. رد این طرح، نه عقب‌نشینی در برابر تهدید، بلکه ایستادگی در برابر بی‌دقتی حقوقی بود.
تجربه نشان داده است: امنیت پایدار، در سایه قانون شفاف و منصفانه محقق می‌شود؛ نه از دل مجازات مبهم. حفظ امنیت، بدون رعایت عدالت ممکن نیست. قانون مؤثر باید هم صریح و هم منصف باشد. رد این طرح، نه عقب‌نشینی در برابر تهدید، بلکه ایستادگی در برابر بی‌دقتی حقوقی بود.
حکمرانی خوب
عبور ترامپ از نظریه وابستگی متقابل با حمله به تأسیسات اتمی ایران تاریخ : 1404/04/18

عبور ترامپ از نظریه وابستگی متقابل با حمله به تأسیسات اتمی ایران

درمجموع، سیاست خارجی ترامپ را می‌توان نقدی عملی (و گاه مخرب) بر نظریه وابستگی متقابل پیچیده دانست؛ گویی او سعی می‌کند اثبات کند که هنوز می‌توان با زور اقتصادی و سیاسی، قواعد بازی را به نفع خود تغییر داد؛ بی آن‌که هزینه‌های خروج از وابستگی را بپردازد.
درمجموع، سیاست خارجی ترامپ را می‌توان نقدی عملی (و گاه مخرب) بر نظریه وابستگی متقابل پیچیده دانست؛ گویی او سعی می‌کند اثبات کند که هنوز می‌توان با زور اقتصادی و سیاسی، قواعد بازی را به نفع خود تغییر داد؛ بی آن‌که هزینه‌های خروج از وابستگی را بپردازد.
حقوق انرژی
بریکس یا جنبش عدم تعهد جدید: نماد یا نهاد؟ تاریخ : 1404/04/17

بریکس یا جنبش عدم تعهد جدید: نماد یا نهاد؟

بر اساس داده‌ها و ساختارهای موجود، بریکس‌پلاس را نمی‌توان با جنبش عدم تعهد هم‌تراز دانست. اگرچه هر دو گروه در تقابل با نظم جهانی موجود تعریف‌شده‌اند و با مشکلاتی مانند شکاف درونی مواجه‌اند، اما بریکس‌پلاس با ساختارهای مالی، طرح‌های اقتصادی و اعضایی با وزن اقتصادی بالا، گام‌هایی فراتر از نمادگرایی برداشته است.
بر اساس داده‌ها و ساختارهای موجود، بریکس‌پلاس را نمی‌توان با جنبش عدم تعهد هم‌تراز دانست. اگرچه هر دو گروه در تقابل با نظم جهانی موجود تعریف‌شده‌اند و با مشکلاتی مانند شکاف درونی مواجه‌اند، اما بریکس‌پلاس با ساختارهای مالی، طرح‌های اقتصادی و اعضایی با وزن اقتصادی بالا، گام‌هایی فراتر از نمادگرایی برداشته است.
حکمرانی جهانی