جستارهایی در حقوق ایران
از: دکتر فرشید فرحناکیان
فردای اقتصاد
دیدار با معاون اول قوه قضائیه
جشن 71 سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری
دنیای اقتصاد
دفاع پرس
نشست رئیس قوه قضاییه با هیئت‌مدیره کانون مرکز
میزگرد سازمان بسیج حقوقدانان
برنامه تيتر امشب شبکه خبر
نشست خبری فارس
برنامه ثریا
دانشکده فنی
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی
گروه وکلای دادگو
گفتگو با مجله عدالت‌نامه
مصاحبه سکه با فارس
دادآفرین
همایش دادآفرین
بنیاد حقوقی میزان
رادیو اقتصاد 2
مصاحبه با دنیای اقتصاد
تلۀ دلار: اقتصاد سیاسی نوسان ارزش ارز در قرن بیست‌ویکم تاریخ : 1404/04/24

تلۀ دلار: اقتصاد سیاسی نوسان ارزش ارز در قرن بیست‌ویکم

تزلزل ارزش دلار بانک‌های مرکزی را در یک تنگنای استراتژیک قرار داده است؛ زیرا هر تصمیم (کاهش ارزش ارز، تقویت آن، یا حفظ وضعیت موجود) هزینه‌ها و مزایای خاص خود را دارد. این چالش به دلیل نقش بی‌بدیل دلار در اقتصاد جهانی و وابستگی کشورها به آن تشدید می‌شود. بانک‌های مرکزی باید بین ثبات داخلی، رقابت‌پذیری خارجی و مدیریت بدهی‌ها تعادل برقرار کنند که در محیطی با نوسانات دلار کار ساده‌ای نیست.
تزلزل ارزش دلار بانک‌های مرکزی را در یک تنگنای استراتژیک قرار داده است؛ زیرا هر تصمیم (کاهش ارزش ارز، تقویت آن، یا حفظ وضعیت موجود) هزینه‌ها و مزایای خاص خود را دارد. این چالش به دلیل نقش بی‌بدیل دلار در اقتصاد جهانی و وابستگی کشورها به آن تشدید می‌شود. بانک‌های مرکزی باید بین ثبات داخلی، رقابت‌پذیری خارجی و مدیریت بدهی‌ها تعادل برقرار کنند که در محیطی با نوسانات دلار کار ساده‌ای نیست.
تجارت بین‌الملل حقوق بانکی حکمرانی جهانی
نفت همچنان گروگان ژئوپلیتیک خاورمیانه است تاریخ : 1404/04/21

نفت همچنان گروگان ژئوپلیتیک خاورمیانه است

تداوم بی‌ثباتی در خاورمیانه، به‌ویژه در صورت وقوع درگیری‌های مستقیم و تهدید مسیرهای حیاتی صادرات، می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر سرمایه‌گذاری، تولید و قیمت انرژی در جهان داشته باشد. در چنین شرایطی، کشورهای مصرف‌کننده باید به تنوع‌بخشی منابع انرژی و تولیدکنندگان نیز به تقویت دیپلماسی منطقه‌ای بیندیشند.
تداوم بی‌ثباتی در خاورمیانه، به‌ویژه در صورت وقوع درگیری‌های مستقیم و تهدید مسیرهای حیاتی صادرات، می‌تواند تأثیرات بلندمدتی بر سرمایه‌گذاری، تولید و قیمت انرژی در جهان داشته باشد. در چنین شرایطی، کشورهای مصرف‌کننده باید به تنوع‌بخشی منابع انرژی و تولیدکنندگان نیز به تقویت دیپلماسی منطقه‌ای بیندیشند.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی
تحلیل حقوقی تصمیم شورای نگهبان دربارۀ یکی از مهم‌ترین طرح‌های امنیتی مجلس تاریخ : 1404/04/18

تحلیل حقوقی تصمیم شورای نگهبان دربارۀ یکی از مهم‌ترین طرح‌های امنیتی مجلس

تجربه نشان داده است: امنیت پایدار، در سایه قانون شفاف و منصفانه محقق می‌شود؛ نه از دل مجازات مبهم. حفظ امنیت، بدون رعایت عدالت ممکن نیست. قانون مؤثر باید هم صریح و هم منصف باشد. رد این طرح، نه عقب‌نشینی در برابر تهدید، بلکه ایستادگی در برابر بی‌دقتی حقوقی بود.
تجربه نشان داده است: امنیت پایدار، در سایه قانون شفاف و منصفانه محقق می‌شود؛ نه از دل مجازات مبهم. حفظ امنیت، بدون رعایت عدالت ممکن نیست. قانون مؤثر باید هم صریح و هم منصف باشد. رد این طرح، نه عقب‌نشینی در برابر تهدید، بلکه ایستادگی در برابر بی‌دقتی حقوقی بود.
حکمرانی خوب
عبور ترامپ از نظریه وابستگی متقابل با حمله به تأسیسات اتمی ایران تاریخ : 1404/04/18

عبور ترامپ از نظریه وابستگی متقابل با حمله به تأسیسات اتمی ایران

درمجموع، سیاست خارجی ترامپ را می‌توان نقدی عملی (و گاه مخرب) بر نظریه وابستگی متقابل پیچیده دانست؛ گویی او سعی می‌کند اثبات کند که هنوز می‌توان با زور اقتصادی و سیاسی، قواعد بازی را به نفع خود تغییر داد؛ بی آن‌که هزینه‌های خروج از وابستگی را بپردازد.
درمجموع، سیاست خارجی ترامپ را می‌توان نقدی عملی (و گاه مخرب) بر نظریه وابستگی متقابل پیچیده دانست؛ گویی او سعی می‌کند اثبات کند که هنوز می‌توان با زور اقتصادی و سیاسی، قواعد بازی را به نفع خود تغییر داد؛ بی آن‌که هزینه‌های خروج از وابستگی را بپردازد.
حقوق انرژی
بریکس یا جنبش عدم تعهد جدید: نماد یا نهاد؟ تاریخ : 1404/04/17

بریکس یا جنبش عدم تعهد جدید: نماد یا نهاد؟

بر اساس داده‌ها و ساختارهای موجود، بریکس‌پلاس را نمی‌توان با جنبش عدم تعهد هم‌تراز دانست. اگرچه هر دو گروه در تقابل با نظم جهانی موجود تعریف‌شده‌اند و با مشکلاتی مانند شکاف درونی مواجه‌اند، اما بریکس‌پلاس با ساختارهای مالی، طرح‌های اقتصادی و اعضایی با وزن اقتصادی بالا، گام‌هایی فراتر از نمادگرایی برداشته است.
بر اساس داده‌ها و ساختارهای موجود، بریکس‌پلاس را نمی‌توان با جنبش عدم تعهد هم‌تراز دانست. اگرچه هر دو گروه در تقابل با نظم جهانی موجود تعریف‌شده‌اند و با مشکلاتی مانند شکاف درونی مواجه‌اند، اما بریکس‌پلاس با ساختارهای مالی، طرح‌های اقتصادی و اعضایی با وزن اقتصادی بالا، گام‌هایی فراتر از نمادگرایی برداشته است.
حکمرانی جهانی
محدود کردن اختیارات قضات برای توقف فوری سیاست‌های فدرال با رأی اخیرالصدور دیوان عالی آمریکا تاریخ : 1404/04/10

محدود کردن اختیارات قضات برای توقف فوری سیاست‌های فدرال با رأی اخیرالصدور دیوان عالی آمریکا

رأی دیوان عالی ایالات‌متحده در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۵ نقطه عطفی در حقوق عمومی این کشور است. این رأی ضمن محدودسازی اختیارات قضات در صدور احکام بازدارنده سراسری، راه را برای اجرای سیاست‌های قوه مجریه؛ خصوصاً در دوران ترامپ، هموارتر می‌سازد.
رأی دیوان عالی ایالات‌متحده در ۲۷ ژوئن ۲۰۲۵ نقطه عطفی در حقوق عمومی این کشور است. این رأی ضمن محدودسازی اختیارات قضات در صدور احکام بازدارنده سراسری، راه را برای اجرای سیاست‌های قوه مجریه؛ خصوصاً در دوران ترامپ، هموارتر می‌سازد.
آیین دادرسی مدنی حکمرانی جهانی
موازنه در تعهدات بین‌المللی ایران با تصویب قانون تعلیق مشروط همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاریخ : 1404/04/08

موازنه در تعهدات بین‌المللی ایران با تصویب قانون تعلیق مشروط همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

ایران نه‌تنها حق دارد بلکه موظف است در برابر نقض حاکمیت ملی خود واکنش حقوقی نشان دهد. بااین‌حال، راهکار نباید از نوع تصمیمات احساسی یا واکنشی باشد. متن تصویب‌شده در مجلس که تعلیق همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مشروط به تحقق دو شرط امنیتی و حقوقی و با نظارت شورای عالی امنیت ملی کرده، دارای ساختاری محتاطانه و قابل دفاع است.
ایران نه‌تنها حق دارد بلکه موظف است در برابر نقض حاکمیت ملی خود واکنش حقوقی نشان دهد. بااین‌حال، راهکار نباید از نوع تصمیمات احساسی یا واکنشی باشد. متن تصویب‌شده در مجلس که تعلیق همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را مشروط به تحقق دو شرط امنیتی و حقوقی و با نظارت شورای عالی امنیت ملی کرده، دارای ساختاری محتاطانه و قابل دفاع است.
حقوق انرژی
نگاهی به تغییر رویکرد آمریکا به تحریم‌های نفتی ایران پس از آتش‌بس با اسرائیل تاریخ : 1404/04/07

نگاهی به تغییر رویکرد آمریکا به تحریم‌های نفتی ایران پس از آتش‌بس با اسرائیل

ترامپ اکنون بر مدیریت ایران از طریق چین تأکید می‌کند، نه انزوای کامل ایران. طرح این ادعا در پس‌زمینۀ جنگ ایران با اسرائیل؛ یعنی اینکه ایران از یک تهدید منطقه‌ای به یک بازیگر ژئواستراتژیک همسو با چین تبدیل‌شده است و ترامپ از این به بعد برای بازتعریف «تهدید ایران» به‌عنوان بخشی از تقابل بزرگ‌تر با چین تلاش می‌کند.
ترامپ اکنون بر مدیریت ایران از طریق چین تأکید می‌کند، نه انزوای کامل ایران. طرح این ادعا در پس‌زمینۀ جنگ ایران با اسرائیل؛ یعنی اینکه ایران از یک تهدید منطقه‌ای به یک بازیگر ژئواستراتژیک همسو با چین تبدیل‌شده است و ترامپ از این به بعد برای بازتعریف «تهدید ایران» به‌عنوان بخشی از تقابل بزرگ‌تر با چین تلاش می‌کند.
حقوق نفت و گاز
هسته‌ای شدن ترکیه؛ رؤیا یا ضرورت راهبردی؟ تاریخ : 1404/04/05

هسته‌ای شدن ترکیه؛ رؤیا یا ضرورت راهبردی؟

ژرار آرو؛ سفیر سابق فرانسه در آمریکا و سازمان ملل، می‌گوید: «با توجه به وقایع اخیر در خاورمیانه، من نگران رقابت بین اسرائیل و ترکیه هستم. در منطقه‌ای که یک قدرت هسته‌ای تا این حد از نیروی نظامی استفاده می‌کند، اگر من یک استراتژیست ترک بودم، فرضیه هسته‌ای شدن برای مقابله با یک اسرائیل تهاجمی را در نظر می‌گرفتم.»
ژرار آرو؛ سفیر سابق فرانسه در آمریکا و سازمان ملل، می‌گوید: «با توجه به وقایع اخیر در خاورمیانه، من نگران رقابت بین اسرائیل و ترکیه هستم. در منطقه‌ای که یک قدرت هسته‌ای تا این حد از نیروی نظامی استفاده می‌کند، اگر من یک استراتژیست ترک بودم، فرضیه هسته‌ای شدن برای مقابله با یک اسرائیل تهاجمی را در نظر می‌گرفتم.»
حقوق انرژی
محدودیت اختیار جنگی ترامپ علیه ایران: نزاع نهادی میان قانون اساسی و قدرت اجرایی تاریخ : 1404/04/02

محدودیت اختیار جنگی ترامپ علیه ایران: نزاع نهادی میان قانون اساسی و قدرت اجرایی

با توجه به وضعیت شکننده خاورمیانه و تنش‌های فزاینده در روابط ایران و اسرائیل، ضروری است ایالات‌متحده با اتکا بر موازنه قانونی درون‌ساختاری، از ورود به درگیری‌های پرهزینه و بی‌نتیجه پرهیز کند. ایران می‌تواند با رصد دقیق تحولات کنگره و فضای افکار عمومی آمریکا، از افتادن بیشتر در دام یک منازعه ناخواستۀ تحمیلی جلوگیری کند.
با توجه به وضعیت شکننده خاورمیانه و تنش‌های فزاینده در روابط ایران و اسرائیل، ضروری است ایالات‌متحده با اتکا بر موازنه قانونی درون‌ساختاری، از ورود به درگیری‌های پرهزینه و بی‌نتیجه پرهیز کند. ایران می‌تواند با رصد دقیق تحولات کنگره و فضای افکار عمومی آمریکا، از افتادن بیشتر در دام یک منازعه ناخواستۀ تحمیلی جلوگیری کند.
حکمرانی جهانی
نقش وابستگی نفتی اسرائیل در راهبرد حمله به زیرساخت‌های نفتی ایران تاریخ : 1404/03/25

نقش وابستگی نفتی اسرائیل در راهبرد حمله به زیرساخت‌های نفتی ایران

وابستگی انرژی اسرائیل و آسیب‌پذیری زیرساخت‌هایش، به‌صورت هم‌زمان یک عامل تهدیدزا (برای حمله به ایران) و یک عامل بازدارنده (در قبال اقدام متقابل ایران) عمل می‌کند. این دوگانگی، سبب می‌شود که محاسبات نظامی اسرائیل درباره هدف قرار دادن انرژی ایران، با احتیاط زیاد و ارزیابی عمیق پیامدهای متقابل همراه باشد.
وابستگی انرژی اسرائیل و آسیب‌پذیری زیرساخت‌هایش، به‌صورت هم‌زمان یک عامل تهدیدزا (برای حمله به ایران) و یک عامل بازدارنده (در قبال اقدام متقابل ایران) عمل می‌کند. این دوگانگی، سبب می‌شود که محاسبات نظامی اسرائیل درباره هدف قرار دادن انرژی ایران، با احتیاط زیاد و ارزیابی عمیق پیامدهای متقابل همراه باشد.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی
نقش وابستگی نفتی اسرائیل در راهبرد حمله به زیرساخت‌های نفتی ایران تاریخ : 1404/03/25

نقش وابستگی نفتی اسرائیل در راهبرد حمله به زیرساخت‌های نفتی ایران

وابستگی انرژی اسرائیل و آسیب‌پذیری زیرساخت‌هایش، به‌صورت هم‌زمان یک عامل تهدیدزا (برای حمله به ایران) و یک عامل بازدارنده (در قبال اقدام متقابل ایران) عمل می‌کند. این دوگانگی، سبب می‌شود که محاسبات نظامی اسرائیل درباره هدف قرار دادن انرژی ایران، با احتیاط زیاد و ارزیابی عمیق پیامدهای متقابل همراه باشد.
وابستگی انرژی اسرائیل و آسیب‌پذیری زیرساخت‌هایش، به‌صورت هم‌زمان یک عامل تهدیدزا (برای حمله به ایران) و یک عامل بازدارنده (در قبال اقدام متقابل ایران) عمل می‌کند. این دوگانگی، سبب می‌شود که محاسبات نظامی اسرائیل درباره هدف قرار دادن انرژی ایران، با احتیاط زیاد و ارزیابی عمیق پیامدهای متقابل همراه باشد.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی