تجارت بین‌الملل

توافقی که طبق بیانیه رسمی مورخ ۱2 مه ۲۰۲۵ که از ۱۴ مه ۲۰۲۵ اجرایی می‌شود در ظاهر رنگ و لعاب «احترام متقابل» دارد، در واقع تسلیم‌نامه‌ای سیاسی و تجاری است؛ محصول فشارهای اقتصادی داخلی و بحران‌های جهانی، نه نتیجه مذاکره‌ای مبتنی بر قدرت و اصول.

در سال‌های اخیر، کشورهای «جنوب جهانی» به‌ویژه در «آسیای شرقی و جنوبی»، در پی ایجاد سازوکارهای اقتصادی و مالی جدیدی هستند که قادر به کاهش وابستگی به نظام مالی و تجاری تحت سلطه غرب، به‌ویژه ایالات‌متحده، باشند. این تغییرات در واکنش به سیاست‌های حمایتی یک‌جانبه و تحریم‌های اقتصادی ایالات‌متحده، به‌ویژه در قالب تعرفه‌های تجاری، به‌کل فزاینده‌ای به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و گسترش شبکه‌های مالی غیر وابسته به دلار منجر شده است.

اکنون باید برای جهانیان کاملاً روشن‌شده باشد که یک اجماع دوحزبی پایدار در ایالات‌متحده وجود دارد مبنی بر اینکه این کشور دیگر از مزیت عظیم در اندازه اقتصادی و رهبری فناوری که منجر به اتخاذ رویکردی عموماً غیرمتقابل، برخوردار نیست.

. توافق پلازا و پیامدهای آن برای ژاپن به‌عنوان یک نمونه تاریخی استفاده می‌شود تا نشان دهد چگونه تصمیمات اقتصادی بین‌المللی می‌توانند تأثیرات عمیق و بلندمدتی بر یک کشور داشته باشند. تجربه تلخ ژاپن، نشان می‌دهد که ایالات‌متحده همیشه از ابزارهای اقتصادی برای تضعیف رقبای خود استفاده می‌کند. این موضوع می‌تواند به‌عنوان هشداری برای ژاپن تفسیر شود که ممکن است هدف مجدد فشارهای مشابه از سوی آمریکا قرار گیرند.

برتون وودز زنجیر زد؛ دلار، شاه شد. نیکسون طلا را کنار زد و دلار را آزاد کرد تا بی‌پشتوانه فرمانروایی کند. ریاض تسلیم شد؛ نفت فقط با دلار معامله شد و انرژی به خراج آمریکا بدل شد. دلار شد پادشاه خزانه‌های جهان و در ۹۰٪ معاملات، اسمش هست. سرپیچی؟ تحریم.

دونالد ترامپ یک فرمان اجرایی را امضا کرد که به وزارت دادگستری دستور می‌دهد تا اجرای قانونی را متوقف کند که شرکت‌های آمریکایی را از رشوه دادن به مقامات دولت‌های خارجی برای برنده شدن یا حفظ تجارت منع می‌کند. ترامپ هنگام امضای این فرمان به خبرنگاران گفت: «این به معنای تجارت بسیار بیشتری برای آمریکا خواهد بود. قوانین ایالات‌متحده سخت‌گیرانه‌تر از سایر کشورها است و آمریکا را در مضیقه قرار می‌دهد.»

آقای ترامپ در صحبت‌های هیجانی خود می‌گفت که مالیات بر درآمد را به‌طور کامل با تعرفه‌ها جایگزین می‌کند. اداره «خدمات درآمد خارجی» این اطمینان را ایجاد خواهد کرد که خارجیان -و نه آمریکایی‌های سخت‌کوش- هزینه‌های دولت را می‌پردازند. این گفتمان برای بازاریابی عالی، اما درواقع مزخرف است. این مصرف‌کنندگان آمریکایی هستند که به‌جای خارجیان هزینه‌های تعرفه را از طریق قیمت بالاتر کالاهای وارداتی می‌پردازند. همچنین تعرفه نمی‌تواند جای مالیات بر درآمد را بگیرد.

رقابت بر سر هوش مصنوعی تاکنون به بحث‌هایی درباره نیمه‌رساناهای پیشرفته محدود بوده، اما مرحله بعدی رقابت درباره جغرافیا و قدرت اســت. به‌طور خاص، دیتاسنترها (Data Centers) یا مراکز داده اینجا بیشــترین اهمیت را دارند. دیتاسنترها هستند که قدرت موردنیاز هوش مصنوعی را تأمین می‌کنند تا محاسبات خود را اجرا کند. این مراکز کلیدی باید کجا ســاخته شوند؟ و چه کسی سرمایه، انرژی و زیرساخت‌های موردنیاز برای قدرت بخشیدن به این دیتاسنترها را دارد؟

اقتصاددانان هنوز به مدل‌ها و دیدگاه‌های قدیمی پایبند هستند و بدون بررسی عمیق‌تر، سیاست‌های جایگزین (مثل تعرفه‌های ترامپ) را رد می‌کنند، حتی اگر سیاست‌های گذشته موفق نبوده باشند. اقتصاددانان باید به اشتباهات گذشته خود پی ببرند و روش‌های جدیدی را امتحان کنند؛ زیرا رویکردهایی که در گذشته دنبال کرده‌اند نتایج خوبی نداشته‌ است و به شکست‌های بزرگ منجر شده‌اند. بااین‌حال، به‌جای تغییر روش، آن‌ها همچنان بر اشتباهات خود تأکید می‌کنند و راهی را که اشتباه بوده، ادامه می‌دهند.

ادغام‏‏‏‏‌شدن در اقتصاد بین‏‏‏‏‌الملل، برنده‏‏‏‏‌ها و بازنده‏‏‏‏‌هایی را ایجاد می‌کند؛ اما با وجود منافع بسیار بیشتر ادغام، این نکته هنوز کامل درک نشده که چرا «بازنده‏‏‏‏‌ها» اغلب دستور کار سیاستی را تعیین می‌کنند.

بدون تردید ترامپ می‌گوید مشکلات موجود مشکل جهان هستند نه آمریکا. مردم آمریکا می‌توانند بدون فشار مسئولیت‌های خارجی به زندگی ادامه دهند، اما تجربه دو جنگ جهانی و فروپاشی تجارت در دهه 1930 نشان می‌دهد که موضوع به این سادگی نیست.

«پول مقاومتی» (Resistance Money) اصطلاحی است که اندرو بیلی، بردلی رتلر و کریگ وارمکه برای بیت‌کوین استفاده کرده و همچنین نام کتاب جدیداً منتشرشده آن‌هاست که در ژوئن 2024 انتشارات راتلج به بازار کتاب عرضه کرده است.