جستارهایی در حقوق ایران
از: دکتر فرشید فرحناکیان
فردای اقتصاد
دیدار با معاون اول قوه قضائیه
جشن 71 سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری
دنیای اقتصاد
دفاع پرس
نشست رئیس قوه قضاییه با هیئت‌مدیره کانون مرکز
میزگرد سازمان بسیج حقوقدانان
برنامه تيتر امشب شبکه خبر
نشست خبری فارس
برنامه ثریا
دانشکده فنی
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی
گروه وکلای دادگو
گفتگو با مجله عدالت‌نامه
مصاحبه سکه با فارس
دادآفرین
همایش دادآفرین
بنیاد حقوقی میزان
رادیو اقتصاد 2
مصاحبه با دنیای اقتصاد
سواری بر ببر قدرتِ شی جین‌پینگ تاریخ : 1403/12/15

سواری بر ببر قدرتِ شی جین‌پینگ

یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید: «سوارشدن بر ببر ساده است؛ اما پیاده شدن دشوار است؛ زیرا ببر سواره‌اش را می‌خورد». با این اوصاف، از یک‌سو شی جین‌پینگ بدون شک دشمنان داخلی زیادی برای خود دست‌وپا کرده است. وقتی دیگر در قدرت نباشد آن‌ها به سمتش حمله خواهند برد. شی جین‌پینگ احتمالاً از ترس جان خود و سلامت خانواده و هم‌پیمانانش، به هر قیمتی در قدرت خواهد ماند.
یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید: «سوارشدن بر ببر ساده است؛ اما پیاده شدن دشوار است؛ زیرا ببر سواره‌اش را می‌خورد». با این اوصاف، از یک‌سو شی جین‌پینگ بدون شک دشمنان داخلی زیادی برای خود دست‌وپا کرده است. وقتی دیگر در قدرت نباشد آن‌ها به سمتش حمله خواهند برد. شی جین‌پینگ احتمالاً از ترس جان خود و سلامت خانواده و هم‌پیمانانش، به هر قیمتی در قدرت خواهد ماند.
حکمرانی جهانی
الزام شرکت‌های ملی گاز و توانیر به درج وجه التزام قطع گاز و برق در قراردادهای با واحدهای تولیدی تاریخ : 1403/12/14

الزام شرکت‌های ملی گاز و توانیر به درج وجه التزام قطع گاز و برق در قراردادهای با واحدهای تولیدی

ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار با تمرکز بر حمایت از واحدهای تولیدی در برابر قطعی‌های ناگهانی خدمات زیرساختی، نقش مهمی در پایداری و توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند. اجرای صحیح و کامل این ماده می‌تواند به بهبود فضای کسب‌وکار و افزایش اعتماد فعالان اقتصادی منجر شود. با وجود تصویب این ماده 25 در سال ۱۳۹۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که اجرای کامل آن با موانعی مواجه بوده است. برخی از این موانع شامل عدم تخصیص بودجه مستقل برای جبران خسارات است.
ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار با تمرکز بر حمایت از واحدهای تولیدی در برابر قطعی‌های ناگهانی خدمات زیرساختی، نقش مهمی در پایداری و توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند. اجرای صحیح و کامل این ماده می‌تواند به بهبود فضای کسب‌وکار و افزایش اعتماد فعالان اقتصادی منجر شود. با وجود تصویب این ماده 25 در سال ۱۳۹۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که اجرای کامل آن با موانعی مواجه بوده است. برخی از این موانع شامل عدم تخصیص بودجه مستقل برای جبران خسارات است.
حقوق انرژی حقوق نفت و گاز
رقابت ژئوپلیتیکی جهانی: ترکیبی ازنظریه‌های هارتلند، ریملند و ماهان تاریخ : 1403/11/30

رقابت ژئوپلیتیکی جهانی: ترکیبی ازنظریه‌های هارتلند، ریملند و ماهان

بر اساس نظریه ریملند، آمریکا از اسرائیل برای حفظ کنترل بر خاورمیانه، جلوگیری از نفوذ رقبای جهانی و حفاظت از مسیرهای تجاری استفاده می‌کند. به همین دلیل، رابطه این دو کشور فراتر از یک اتحاد دیپلماتیک بوده و بخشی از یک راهبرد ژئوپلیتیکی کلان محسوب می‌شود.
بر اساس نظریه ریملند، آمریکا از اسرائیل برای حفظ کنترل بر خاورمیانه، جلوگیری از نفوذ رقبای جهانی و حفاظت از مسیرهای تجاری استفاده می‌کند. به همین دلیل، رابطه این دو کشور فراتر از یک اتحاد دیپلماتیک بوده و بخشی از یک راهبرد ژئوپلیتیکی کلان محسوب می‌شود.
حکمرانی جهانی
تعرفه‌های ترامپ: نقض منطق ژئوپلیتیک در تجارت بین‌الملل تاریخ : 1403/11/23

تعرفه‌های ترامپ: نقض منطق ژئوپلیتیک در تجارت بین‌الملل

آقای ترامپ در صحبت‌های هیجانی خود می‌گفت که مالیات بر درآمد را به‌طور کامل با تعرفه‌ها جایگزین می‌کند. اداره «خدمات درآمد خارجی» این اطمینان را ایجاد خواهد کرد که خارجیان -و نه آمریکایی‌های سخت‌کوش- هزینه‌های دولت را می‌پردازند. این گفتمان برای بازاریابی عالی، اما درواقع مزخرف است. این مصرف‌کنندگان آمریکایی هستند که به‌جای خارجیان هزینه‌های تعرفه را از طریق قیمت بالاتر کالاهای وارداتی می‌پردازند. همچنین تعرفه نمی‌تواند جای مالیات بر درآمد را بگیرد.
آقای ترامپ در صحبت‌های هیجانی خود می‌گفت که مالیات بر درآمد را به‌طور کامل با تعرفه‌ها جایگزین می‌کند. اداره «خدمات درآمد خارجی» این اطمینان را ایجاد خواهد کرد که خارجیان -و نه آمریکایی‌های سخت‌کوش- هزینه‌های دولت را می‌پردازند. این گفتمان برای بازاریابی عالی، اما درواقع مزخرف است. این مصرف‌کنندگان آمریکایی هستند که به‌جای خارجیان هزینه‌های تعرفه را از طریق قیمت بالاتر کالاهای وارداتی می‌پردازند. همچنین تعرفه نمی‌تواند جای مالیات بر درآمد را بگیرد.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
گزینش امنیتی: مبانی و آثار تاریخ : 1403/11/20

گزینش امنیتی: مبانی و آثار

اگر این گزینش‌های امنیتی بیش‌ازاندازه و سخت‌گیرانه اعمال شود به ضد هدف خودش تبدیل و موجب شکاف بین مردم و نهادهای حاکمیتی و نارضایتی عمومی می‌گردد؛ زیرا به‌مرور اشخاصی این نهادها را اداره می‌کنند که ظاهر و باطن آن‌ها عموم مردم را نمایندگی نمی‌دهند. در حقیقت درحالی‌که گزینش امنیتی برای حفظ ثبات و جلوگیری از نفوذ افراد نامناسب ضروری است؛ اما عدم شفافیت، حذف افراد شایسته، ایجاد فضای بی‌اعتمادی و احتمال سوگیری سیاسی از مهم‌ترین معایب آن محسوب می‌شوند.
اگر این گزینش‌های امنیتی بیش‌ازاندازه و سخت‌گیرانه اعمال شود به ضد هدف خودش تبدیل و موجب شکاف بین مردم و نهادهای حاکمیتی و نارضایتی عمومی می‌گردد؛ زیرا به‌مرور اشخاصی این نهادها را اداره می‌کنند که ظاهر و باطن آن‌ها عموم مردم را نمایندگی نمی‌دهند. در حقیقت درحالی‌که گزینش امنیتی برای حفظ ثبات و جلوگیری از نفوذ افراد نامناسب ضروری است؛ اما عدم شفافیت، حذف افراد شایسته، ایجاد فضای بی‌اعتمادی و احتمال سوگیری سیاسی از مهم‌ترین معایب آن محسوب می‌شوند.
حکمرانی خوب
گرینلند: میدان رقابت فزاینده استراتژیک تاریخ : 1403/11/16

گرینلند: میدان رقابت فزاینده استراتژیک

نظریه‌ای هست که می‌گوید قدرت دست کسی است که اقیانوس‌ها را در کنترل خود دارد و حالا در شمالی‌ترین جزیره کره زمین که 56 هزار نفر جمعیت دارد، اقیانوس جدیدی متولدشده است. درواقع هرجایی که آب‌های آزاد وجود داشته باشند، کشورهایی هم وجود دارند که به‌دنبال کنترل این اقیانوس‌ها می‌گردند. اقیانوس شمالی همیشه منجمد، متروک و برای نیروهای دریایی کشورهایی که به‌دنبال قدرت و نفوذ بودند، غیرقابل‌دسترس بوده است.
نظریه‌ای هست که می‌گوید قدرت دست کسی است که اقیانوس‌ها را در کنترل خود دارد و حالا در شمالی‌ترین جزیره کره زمین که 56 هزار نفر جمعیت دارد، اقیانوس جدیدی متولدشده است. درواقع هرجایی که آب‌های آزاد وجود داشته باشند، کشورهایی هم وجود دارند که به‌دنبال کنترل این اقیانوس‌ها می‌گردند. اقیانوس شمالی همیشه منجمد، متروک و برای نیروهای دریایی کشورهایی که به‌دنبال قدرت و نفوذ بودند، غیرقابل‌دسترس بوده است.
حکمرانی جهانی
ابهام استراتژیک در عدم رعایت تشریفات قانونی ارسال لایحۀ پالرمو از مجلس به مجمع تشخیص تاریخ : 1403/11/02

ابهام استراتژیک در عدم رعایت تشریفات قانونی ارسال لایحۀ پالرمو از مجلس به مجمع تشخیص

عجلۀ زیاد در خلاصه کردن نقش مجلس و ارسال سریع‌تر لایحۀ کنوانسیون پالرمو به مجمع تشخیص مصلحت نظام قابل‌استنباط است. عدم تعیین این موارد اصراری به معنای آن است که مجلس شورای اسلامی، کل صلاحیتش در برابر تصویب لایحۀ کنوانسیون پالرمو را برخلاف قانون اساسی به مجمع تشخیص مصلحت نظام تفویض کرده است!
عجلۀ زیاد در خلاصه کردن نقش مجلس و ارسال سریع‌تر لایحۀ کنوانسیون پالرمو به مجمع تشخیص مصلحت نظام قابل‌استنباط است. عدم تعیین این موارد اصراری به معنای آن است که مجلس شورای اسلامی، کل صلاحیتش در برابر تصویب لایحۀ کنوانسیون پالرمو را برخلاف قانون اساسی به مجمع تشخیص مصلحت نظام تفویض کرده است!
حقوق بانکی
ژئوپليتيک هوش مصنوعي: استخراج نفت جدید از دیتا تاریخ : 1403/10/18

ژئوپليتيک هوش مصنوعي: استخراج نفت جدید از دیتا

رقابت بر سر هوش مصنوعی تاکنون به بحث‌هایی درباره نیمه‌رساناهای پیشرفته محدود بوده، اما مرحله بعدی رقابت درباره جغرافیا و قدرت اســت. به‌طور خاص، دیتاسنترها (Data Centers) یا مراکز داده اینجا بیشــترین اهمیت را دارند. دیتاسنترها هستند که قدرت موردنیاز هوش مصنوعی را تأمین می‌کنند تا محاسبات خود را اجرا کند. این مراکز کلیدی باید کجا ســاخته شوند؟ و چه کسی سرمایه، انرژی و زیرساخت‌های موردنیاز برای قدرت بخشیدن به این دیتاسنترها را دارد؟
رقابت بر سر هوش مصنوعی تاکنون به بحث‌هایی درباره نیمه‌رساناهای پیشرفته محدود بوده، اما مرحله بعدی رقابت درباره جغرافیا و قدرت اســت. به‌طور خاص، دیتاسنترها (Data Centers) یا مراکز داده اینجا بیشــترین اهمیت را دارند. دیتاسنترها هستند که قدرت موردنیاز هوش مصنوعی را تأمین می‌کنند تا محاسبات خود را اجرا کند. این مراکز کلیدی باید کجا ســاخته شوند؟ و چه کسی سرمایه، انرژی و زیرساخت‌های موردنیاز برای قدرت بخشیدن به این دیتاسنترها را دارد؟
تجارت بین‌الملل
تحمیل شکست نظریه مزیت نسبی بر چندجانبه‌گرایی تاریخ : 1403/10/11

تحمیل شکست نظریه مزیت نسبی بر چندجانبه‌گرایی

اقتصاددانان هنوز به مدل‌ها و دیدگاه‌های قدیمی پایبند هستند و بدون بررسی عمیق‌تر، سیاست‌های جایگزین (مثل تعرفه‌های ترامپ) را رد می‌کنند، حتی اگر سیاست‌های گذشته موفق نبوده باشند. اقتصاددانان باید به اشتباهات گذشته خود پی ببرند و روش‌های جدیدی را امتحان کنند؛ زیرا رویکردهایی که در گذشته دنبال کرده‌اند نتایج خوبی نداشته‌ است و به شکست‌های بزرگ منجر شده‌اند. بااین‌حال، به‌جای تغییر روش، آن‌ها همچنان بر اشتباهات خود تأکید می‌کنند و راهی را که اشتباه بوده، ادامه می‌دهند.
اقتصاددانان هنوز به مدل‌ها و دیدگاه‌های قدیمی پایبند هستند و بدون بررسی عمیق‌تر، سیاست‌های جایگزین (مثل تعرفه‌های ترامپ) را رد می‌کنند، حتی اگر سیاست‌های گذشته موفق نبوده باشند. اقتصاددانان باید به اشتباهات گذشته خود پی ببرند و روش‌های جدیدی را امتحان کنند؛ زیرا رویکردهایی که در گذشته دنبال کرده‌اند نتایج خوبی نداشته‌ است و به شکست‌های بزرگ منجر شده‌اند. بااین‌حال، به‌جای تغییر روش، آن‌ها همچنان بر اشتباهات خود تأکید می‌کنند و راهی را که اشتباه بوده، ادامه می‌دهند.
تجارت بین‌الملل
اجباری شدن بیمه صندوق امانات بانک‌ها تاریخ : 1403/10/04

اجباری شدن بیمه صندوق امانات بانک‌ها

شورای امنیت کشور طی نامه شماره ۲۴۰۸۹ مورخ ۶/۶/۱۴۰۱ دستورالعمل الزامات حفاظت و حراست از صندوق‌های اجاره‌ای بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری (دولتی و خصوصی) مصوب هفت‌صد و بیست و دومین جلسه مورخ ۲۵/۵/۱۴۰۱ شورای امنیت کشور را به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ نموده به‌موجب بند (5) بخش (ب) فصل پنجم مقرر شده مشتری ملزم می‌باشد نسبت به بیمه نمودن محتویات داخل صندوق اقدام نماید.
شورای امنیت کشور طی نامه شماره ۲۴۰۸۹ مورخ ۶/۶/۱۴۰۱ دستورالعمل الزامات حفاظت و حراست از صندوق‌های اجاره‌ای بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری (دولتی و خصوصی) مصوب هفت‌صد و بیست و دومین جلسه مورخ ۲۵/۵/۱۴۰۱ شورای امنیت کشور را به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ نموده به‌موجب بند (5) بخش (ب) فصل پنجم مقرر شده مشتری ملزم می‌باشد نسبت به بیمه نمودن محتویات داخل صندوق اقدام نماید.
حقوق بانکی حقوق بیمه
مقابله با ملی‌گرایی اقتصادی با سازمان‌دهی اجتماعی‌تر جهانی‌سازی تاریخ : 1403/09/20

مقابله با ملی‌گرایی اقتصادی با سازمان‌دهی اجتماعی‌تر جهانی‌سازی

ادغام‏‏‏‏‌شدن در اقتصاد بین‏‏‏‏‌الملل، برنده‏‏‏‏‌ها و بازنده‏‏‏‏‌هایی را ایجاد می‌کند؛ اما با وجود منافع بسیار بیشتر ادغام، این نکته هنوز کامل درک نشده که چرا «بازنده‏‏‏‏‌ها» اغلب دستور کار سیاستی را تعیین می‌کنند.
ادغام‏‏‏‏‌شدن در اقتصاد بین‏‏‏‏‌الملل، برنده‏‏‏‏‌ها و بازنده‏‏‏‏‌هایی را ایجاد می‌کند؛ اما با وجود منافع بسیار بیشتر ادغام، این نکته هنوز کامل درک نشده که چرا «بازنده‏‏‏‏‌ها» اغلب دستور کار سیاستی را تعیین می‌کنند.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
ناکارآمدی شورای رقابت با عدم اجرای مؤثر آرای آن توسط اجرای احکام دادگستری‌ها تاریخ : 1403/09/13

ناکارآمدی شورای رقابت با عدم اجرای مؤثر آرای آن توسط اجرای احکام دادگستری‌ها

تصمیم‌های شورای رقابت که برای اجرا به دادگستری‌ها ارجاع می‌شود عموماً به طرز صحیحی اجرا نمی‌شوند؛ در موارد آرای توقف رویه ضد رقابتی، واحدهای اجرای احکام دادگستری‌ها همین احکام را صرفاً به محکوم‌علیه اعلام می‌کنند. در مورد جریمه‌های نقدی، معمولاً برخلاف مقررات مربوطه تاکنون دادگستری‌ها، گزارشی از وصول این جریمه‌ها به مرکز ملی رقابت ارائه نکرده‌اند و اجرا یا عدم اجرای آن‌ها به‌کلی در هاله‌ای از ابهام است.
تصمیم‌های شورای رقابت که برای اجرا به دادگستری‌ها ارجاع می‌شود عموماً به طرز صحیحی اجرا نمی‌شوند؛ در موارد آرای توقف رویه ضد رقابتی، واحدهای اجرای احکام دادگستری‌ها همین احکام را صرفاً به محکوم‌علیه اعلام می‌کنند. در مورد جریمه‌های نقدی، معمولاً برخلاف مقررات مربوطه تاکنون دادگستری‌ها، گزارشی از وصول این جریمه‌ها به مرکز ملی رقابت ارائه نکرده‌اند و اجرا یا عدم اجرای آن‌ها به‌کلی در هاله‌ای از ابهام است.
حقوق رقابت