جستارهایی در حقوق ایران
از: دکتر فرشید فرحناکیان
فردای اقتصاد
دیدار با معاون اول قوه قضائیه
جشن 71 سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری
دنیای اقتصاد
دفاع پرس
نشست رئیس قوه قضاییه با هیئت‌مدیره کانون مرکز
میزگرد سازمان بسیج حقوقدانان
برنامه تيتر امشب شبکه خبر
نشست خبری فارس
برنامه ثریا
دانشکده فنی
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی
گروه وکلای دادگو
گفتگو با مجله عدالت‌نامه
مصاحبه سکه با فارس
دادآفرین
همایش دادآفرین
بنیاد حقوقی میزان
رادیو اقتصاد 2
مصاحبه با دنیای اقتصاد
کاهش معافیت کارفرمایان موضوع قانون معافیت از پرداخت سهم کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند تاریخ : 1404/02/02

کاهش معافیت کارفرمایان موضوع قانون معافیت از پرداخت سهم کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند

به‌منظور کاهش ناترازی مالی سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی و جلوگیری از ناپایداری مالی و همچنین کاهش وابستگی آن‌ها به بودجه عمومی و ارتقای کیفیت و اصلاح ساختار بیمه‌های اجتماعی، از سال اول اجرای قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت ج.ا.ا. مصوب 1/ 3/ 1403 انجام اقداماتی در صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشکری، تأمین اجتماعی و سایر صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دستگاه‌های اجرائی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی لحاظ گردیده است.
به‌منظور کاهش ناترازی مالی سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی و جلوگیری از ناپایداری مالی و همچنین کاهش وابستگی آن‌ها به بودجه عمومی و ارتقای کیفیت و اصلاح ساختار بیمه‌های اجتماعی، از سال اول اجرای قانون برنامه پنجساله هفتم پیشرفت ج.ا.ا. مصوب 1/ 3/ 1403 انجام اقداماتی در صندوق‌های بازنشستگی کشوری، لشکری، تأمین اجتماعی و سایر صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دستگاه‌های اجرائی و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی لحاظ گردیده است.
حقوق کار
تشدید جنگ‌های تجاری گازی تاریخ : 1404/01/26

تشدید جنگ‌های تجاری گازی

شاید حتی سرسخت‌ترین طرفداران تجارت آزاد هم چنین سناریویی را پیش‌بینی نکنند؛ اما با احتمال زیاد در زمانۀ بازگشت دوباره ترامپ به قدرت، تشدید جنگ‌های تجاری گازی اهمیت زیادی پیدا خواهد کرد. شاید اختلاف‌نظرهای پیرامون آن اتحاد محکم بین صنعت انرژی و دولت ترامپ را فروبپاشد.
شاید حتی سرسخت‌ترین طرفداران تجارت آزاد هم چنین سناریویی را پیش‌بینی نکنند؛ اما با احتمال زیاد در زمانۀ بازگشت دوباره ترامپ به قدرت، تشدید جنگ‌های تجاری گازی اهمیت زیادی پیدا خواهد کرد. شاید اختلاف‌نظرهای پیرامون آن اتحاد محکم بین صنعت انرژی و دولت ترامپ را فروبپاشد.
حقوق نفت و گاز حکمرانی جهانی
توقف اجرای قانون ممنوعیت رشوه دادن به مقامات خارجی تاریخ : 1403/12/21

توقف اجرای قانون ممنوعیت رشوه دادن به مقامات خارجی

دونالد ترامپ یک فرمان اجرایی را امضا کرد که به وزارت دادگستری دستور می‌دهد تا اجرای قانونی را متوقف کند که شرکت‌های آمریکایی را از رشوه دادن به مقامات دولت‌های خارجی برای برنده شدن یا حفظ تجارت منع می‌کند. ترامپ هنگام امضای این فرمان به خبرنگاران گفت: «این به معنای تجارت بسیار بیشتری برای آمریکا خواهد بود. قوانین ایالات‌متحده سخت‌گیرانه‌تر از سایر کشورها است و آمریکا را در مضیقه قرار می‌دهد.»
دونالد ترامپ یک فرمان اجرایی را امضا کرد که به وزارت دادگستری دستور می‌دهد تا اجرای قانونی را متوقف کند که شرکت‌های آمریکایی را از رشوه دادن به مقامات دولت‌های خارجی برای برنده شدن یا حفظ تجارت منع می‌کند. ترامپ هنگام امضای این فرمان به خبرنگاران گفت: «این به معنای تجارت بسیار بیشتری برای آمریکا خواهد بود. قوانین ایالات‌متحده سخت‌گیرانه‌تر از سایر کشورها است و آمریکا را در مضیقه قرار می‌دهد.»
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
سواری بر ببر قدرتِ شی جین‌پینگ تاریخ : 1403/12/15

سواری بر ببر قدرتِ شی جین‌پینگ

یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید: «سوارشدن بر ببر ساده است؛ اما پیاده شدن دشوار است؛ زیرا ببر سواره‌اش را می‌خورد». با این اوصاف، از یک‌سو شی جین‌پینگ بدون شک دشمنان داخلی زیادی برای خود دست‌وپا کرده است. وقتی دیگر در قدرت نباشد آن‌ها به سمتش حمله خواهند برد. شی جین‌پینگ احتمالاً از ترس جان خود و سلامت خانواده و هم‌پیمانانش، به هر قیمتی در قدرت خواهد ماند.
یک ضرب‌المثل چینی می‌گوید: «سوارشدن بر ببر ساده است؛ اما پیاده شدن دشوار است؛ زیرا ببر سواره‌اش را می‌خورد». با این اوصاف، از یک‌سو شی جین‌پینگ بدون شک دشمنان داخلی زیادی برای خود دست‌وپا کرده است. وقتی دیگر در قدرت نباشد آن‌ها به سمتش حمله خواهند برد. شی جین‌پینگ احتمالاً از ترس جان خود و سلامت خانواده و هم‌پیمانانش، به هر قیمتی در قدرت خواهد ماند.
حکمرانی جهانی
الزام شرکت‌های ملی گاز و توانیر به درج وجه التزام قطع گاز و برق در قراردادهای با واحدهای تولیدی تاریخ : 1403/12/14

الزام شرکت‌های ملی گاز و توانیر به درج وجه التزام قطع گاز و برق در قراردادهای با واحدهای تولیدی

ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار با تمرکز بر حمایت از واحدهای تولیدی در برابر قطعی‌های ناگهانی خدمات زیرساختی، نقش مهمی در پایداری و توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند. اجرای صحیح و کامل این ماده می‌تواند به بهبود فضای کسب‌وکار و افزایش اعتماد فعالان اقتصادی منجر شود. با وجود تصویب این ماده 25 در سال ۱۳۹۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که اجرای کامل آن با موانعی مواجه بوده است. برخی از این موانع شامل عدم تخصیص بودجه مستقل برای جبران خسارات است.
ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار با تمرکز بر حمایت از واحدهای تولیدی در برابر قطعی‌های ناگهانی خدمات زیرساختی، نقش مهمی در پایداری و توسعه اقتصادی کشور ایفا می‌کند. اجرای صحیح و کامل این ماده می‌تواند به بهبود فضای کسب‌وکار و افزایش اعتماد فعالان اقتصادی منجر شود. با وجود تصویب این ماده 25 در سال ۱۳۹۰، گزارش‌ها حاکی از آن است که اجرای کامل آن با موانعی مواجه بوده است. برخی از این موانع شامل عدم تخصیص بودجه مستقل برای جبران خسارات است.
حقوق انرژی حقوق نفت و گاز
رقابت ژئوپلیتیکی جهانی: ترکیبی ازنظریه‌های هارتلند، ریملند و ماهان تاریخ : 1403/11/30

رقابت ژئوپلیتیکی جهانی: ترکیبی ازنظریه‌های هارتلند، ریملند و ماهان

بر اساس نظریه ریملند، آمریکا از اسرائیل برای حفظ کنترل بر خاورمیانه، جلوگیری از نفوذ رقبای جهانی و حفاظت از مسیرهای تجاری استفاده می‌کند. به همین دلیل، رابطه این دو کشور فراتر از یک اتحاد دیپلماتیک بوده و بخشی از یک راهبرد ژئوپلیتیکی کلان محسوب می‌شود.
بر اساس نظریه ریملند، آمریکا از اسرائیل برای حفظ کنترل بر خاورمیانه، جلوگیری از نفوذ رقبای جهانی و حفاظت از مسیرهای تجاری استفاده می‌کند. به همین دلیل، رابطه این دو کشور فراتر از یک اتحاد دیپلماتیک بوده و بخشی از یک راهبرد ژئوپلیتیکی کلان محسوب می‌شود.
حکمرانی جهانی
تعرفه‌های ترامپ: نقض منطق ژئوپلیتیک در تجارت بین‌الملل تاریخ : 1403/11/23

تعرفه‌های ترامپ: نقض منطق ژئوپلیتیک در تجارت بین‌الملل

آقای ترامپ در صحبت‌های هیجانی خود می‌گفت که مالیات بر درآمد را به‌طور کامل با تعرفه‌ها جایگزین می‌کند. اداره «خدمات درآمد خارجی» این اطمینان را ایجاد خواهد کرد که خارجیان -و نه آمریکایی‌های سخت‌کوش- هزینه‌های دولت را می‌پردازند. این گفتمان برای بازاریابی عالی، اما درواقع مزخرف است. این مصرف‌کنندگان آمریکایی هستند که به‌جای خارجیان هزینه‌های تعرفه را از طریق قیمت بالاتر کالاهای وارداتی می‌پردازند. همچنین تعرفه نمی‌تواند جای مالیات بر درآمد را بگیرد.
آقای ترامپ در صحبت‌های هیجانی خود می‌گفت که مالیات بر درآمد را به‌طور کامل با تعرفه‌ها جایگزین می‌کند. اداره «خدمات درآمد خارجی» این اطمینان را ایجاد خواهد کرد که خارجیان -و نه آمریکایی‌های سخت‌کوش- هزینه‌های دولت را می‌پردازند. این گفتمان برای بازاریابی عالی، اما درواقع مزخرف است. این مصرف‌کنندگان آمریکایی هستند که به‌جای خارجیان هزینه‌های تعرفه را از طریق قیمت بالاتر کالاهای وارداتی می‌پردازند. همچنین تعرفه نمی‌تواند جای مالیات بر درآمد را بگیرد.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
گزینش امنیتی: مبانی و آثار تاریخ : 1403/11/20

گزینش امنیتی: مبانی و آثار

اگر این گزینش‌های امنیتی بیش‌ازاندازه و سخت‌گیرانه اعمال شود به ضد هدف خودش تبدیل و موجب شکاف بین مردم و نهادهای حاکمیتی و نارضایتی عمومی می‌گردد؛ زیرا به‌مرور اشخاصی این نهادها را اداره می‌کنند که ظاهر و باطن آن‌ها عموم مردم را نمایندگی نمی‌دهند. در حقیقت درحالی‌که گزینش امنیتی برای حفظ ثبات و جلوگیری از نفوذ افراد نامناسب ضروری است؛ اما عدم شفافیت، حذف افراد شایسته، ایجاد فضای بی‌اعتمادی و احتمال سوگیری سیاسی از مهم‌ترین معایب آن محسوب می‌شوند.
اگر این گزینش‌های امنیتی بیش‌ازاندازه و سخت‌گیرانه اعمال شود به ضد هدف خودش تبدیل و موجب شکاف بین مردم و نهادهای حاکمیتی و نارضایتی عمومی می‌گردد؛ زیرا به‌مرور اشخاصی این نهادها را اداره می‌کنند که ظاهر و باطن آن‌ها عموم مردم را نمایندگی نمی‌دهند. در حقیقت درحالی‌که گزینش امنیتی برای حفظ ثبات و جلوگیری از نفوذ افراد نامناسب ضروری است؛ اما عدم شفافیت، حذف افراد شایسته، ایجاد فضای بی‌اعتمادی و احتمال سوگیری سیاسی از مهم‌ترین معایب آن محسوب می‌شوند.
حکمرانی خوب
گرینلند: میدان رقابت فزاینده استراتژیک تاریخ : 1403/11/16

گرینلند: میدان رقابت فزاینده استراتژیک

نظریه‌ای هست که می‌گوید قدرت دست کسی است که اقیانوس‌ها را در کنترل خود دارد و حالا در شمالی‌ترین جزیره کره زمین که 56 هزار نفر جمعیت دارد، اقیانوس جدیدی متولدشده است. درواقع هرجایی که آب‌های آزاد وجود داشته باشند، کشورهایی هم وجود دارند که به‌دنبال کنترل این اقیانوس‌ها می‌گردند. اقیانوس شمالی همیشه منجمد، متروک و برای نیروهای دریایی کشورهایی که به‌دنبال قدرت و نفوذ بودند، غیرقابل‌دسترس بوده است.
نظریه‌ای هست که می‌گوید قدرت دست کسی است که اقیانوس‌ها را در کنترل خود دارد و حالا در شمالی‌ترین جزیره کره زمین که 56 هزار نفر جمعیت دارد، اقیانوس جدیدی متولدشده است. درواقع هرجایی که آب‌های آزاد وجود داشته باشند، کشورهایی هم وجود دارند که به‌دنبال کنترل این اقیانوس‌ها می‌گردند. اقیانوس شمالی همیشه منجمد، متروک و برای نیروهای دریایی کشورهایی که به‌دنبال قدرت و نفوذ بودند، غیرقابل‌دسترس بوده است.
حکمرانی جهانی
ابهام استراتژیک در عدم رعایت تشریفات قانونی ارسال لایحۀ پالرمو از مجلس به مجمع تشخیص تاریخ : 1403/11/02

ابهام استراتژیک در عدم رعایت تشریفات قانونی ارسال لایحۀ پالرمو از مجلس به مجمع تشخیص

عجلۀ زیاد در خلاصه کردن نقش مجلس و ارسال سریع‌تر لایحۀ کنوانسیون پالرمو به مجمع تشخیص مصلحت نظام قابل‌استنباط است. عدم تعیین این موارد اصراری به معنای آن است که مجلس شورای اسلامی، کل صلاحیتش در برابر تصویب لایحۀ کنوانسیون پالرمو را برخلاف قانون اساسی به مجمع تشخیص مصلحت نظام تفویض کرده است!
عجلۀ زیاد در خلاصه کردن نقش مجلس و ارسال سریع‌تر لایحۀ کنوانسیون پالرمو به مجمع تشخیص مصلحت نظام قابل‌استنباط است. عدم تعیین این موارد اصراری به معنای آن است که مجلس شورای اسلامی، کل صلاحیتش در برابر تصویب لایحۀ کنوانسیون پالرمو را برخلاف قانون اساسی به مجمع تشخیص مصلحت نظام تفویض کرده است!
حقوق بانکی
ژئوپليتيک هوش مصنوعي: استخراج نفت جدید از دیتا تاریخ : 1403/10/18

ژئوپليتيک هوش مصنوعي: استخراج نفت جدید از دیتا

رقابت بر سر هوش مصنوعی تاکنون به بحث‌هایی درباره نیمه‌رساناهای پیشرفته محدود بوده، اما مرحله بعدی رقابت درباره جغرافیا و قدرت اســت. به‌طور خاص، دیتاسنترها (Data Centers) یا مراکز داده اینجا بیشــترین اهمیت را دارند. دیتاسنترها هستند که قدرت موردنیاز هوش مصنوعی را تأمین می‌کنند تا محاسبات خود را اجرا کند. این مراکز کلیدی باید کجا ســاخته شوند؟ و چه کسی سرمایه، انرژی و زیرساخت‌های موردنیاز برای قدرت بخشیدن به این دیتاسنترها را دارد؟
رقابت بر سر هوش مصنوعی تاکنون به بحث‌هایی درباره نیمه‌رساناهای پیشرفته محدود بوده، اما مرحله بعدی رقابت درباره جغرافیا و قدرت اســت. به‌طور خاص، دیتاسنترها (Data Centers) یا مراکز داده اینجا بیشــترین اهمیت را دارند. دیتاسنترها هستند که قدرت موردنیاز هوش مصنوعی را تأمین می‌کنند تا محاسبات خود را اجرا کند. این مراکز کلیدی باید کجا ســاخته شوند؟ و چه کسی سرمایه، انرژی و زیرساخت‌های موردنیاز برای قدرت بخشیدن به این دیتاسنترها را دارد؟
تجارت بین‌الملل
تحمیل شکست نظریه مزیت نسبی بر چندجانبه‌گرایی تاریخ : 1403/10/11

تحمیل شکست نظریه مزیت نسبی بر چندجانبه‌گرایی

اقتصاددانان هنوز به مدل‌ها و دیدگاه‌های قدیمی پایبند هستند و بدون بررسی عمیق‌تر، سیاست‌های جایگزین (مثل تعرفه‌های ترامپ) را رد می‌کنند، حتی اگر سیاست‌های گذشته موفق نبوده باشند. اقتصاددانان باید به اشتباهات گذشته خود پی ببرند و روش‌های جدیدی را امتحان کنند؛ زیرا رویکردهایی که در گذشته دنبال کرده‌اند نتایج خوبی نداشته‌ است و به شکست‌های بزرگ منجر شده‌اند. بااین‌حال، به‌جای تغییر روش، آن‌ها همچنان بر اشتباهات خود تأکید می‌کنند و راهی را که اشتباه بوده، ادامه می‌دهند.
اقتصاددانان هنوز به مدل‌ها و دیدگاه‌های قدیمی پایبند هستند و بدون بررسی عمیق‌تر، سیاست‌های جایگزین (مثل تعرفه‌های ترامپ) را رد می‌کنند، حتی اگر سیاست‌های گذشته موفق نبوده باشند. اقتصاددانان باید به اشتباهات گذشته خود پی ببرند و روش‌های جدیدی را امتحان کنند؛ زیرا رویکردهایی که در گذشته دنبال کرده‌اند نتایج خوبی نداشته‌ است و به شکست‌های بزرگ منجر شده‌اند. بااین‌حال، به‌جای تغییر روش، آن‌ها همچنان بر اشتباهات خود تأکید می‌کنند و راهی را که اشتباه بوده، ادامه می‌دهند.
تجارت بین‌الملل