گزیده جستار: بر اساس دیدگاه مورد بررسی در این نوشتار، اوکراین قرار است توانایی طرح قدرت ایالاتمتحده در برابر روسیه باشد. اوکراین برای آمریکا، همانند اسرائیل؛ اما بهصورت بزرگتر است. آمریکا برای مهار روسیه به دنبال اسرائیل بزرگتر در اروپا است.
اين نوشتار در تاريخ چهاردهم آبانماه ۱۴۰۱ در روزنامه آفتاب یزد منتشر شده است.
اين گفتوگو در تاريخ بیستویکم آبانماه ۱۴۰۱ در روزنامه جهان اقتصاد منتشر شده است.
تبدیل اروپا به خاورمیانهای دیگر با
تبدیل اوکراین به یک اسرائیل بزرگ
رئیسجمهور اوکراین در 5 آوریل 2022 به خبرنگاران گفت: «ما نمیتوانیم در مورد سوئیس آینده صحبت کنیم؛ اما قطعاً به یک «اسرائیل بزرگ» تبدیل خواهیم شد».
دیمیتری مدودف؛ معاون شواری امنیت ملی روسیه، روز سهشنبه 10/ 8/ 1401 گفت که تنها پیروزی قاطعانه و فراگیر روسیه در اوکراین تضمینکننده جلوگیری از درگیری جهانی است که غرب در حال کشاندن جهان بهسوی آن است. وی که این مطلب را در صفحه شخصی خود در تلگرام منتشر کرده است، نوشت: «کشورهای غربی در حال کشاندن جهان بهسوی جنگی جهانی هستند و تنها پیروزی نهایی و کامل روسیه، تضمینی در برابر درگیری جهانی خواهد بود». برخی کشورهای غربی طی هفتههای اخیر تأکید کردهاند که نباید به روسیه اجازه داده شود که در جنگ پیروز شود. مدودف پیگیر کنندههای حساب کاربری خود در تلگرام را به بررسی یک منطق ساده دعوت کرد و گفت: «اگر این روسیه نباشد که انتظار میرود پیروز جنگ باشد بنابراین ظاهراً اوکراین باید پیروز باشد. هدف اوکراین از جنگ نیز همانطور که رژیم کییف گفته، بازپسگیری تمامی مناطقی است که پیشتر در این کشور قرار داشتهاند. بهعبارتدیگر، مناطقی که به روسیه الحاق شدهاند. این تهدید موجودیتی برای کشور ما و فروپاشی روسیه کنونی است. چنین احتمالی، دلیل مستقیم بهکارگیری پاراگراف 19 اصول اساسی سیاست روسیه درزمینۀ بازدارندگی هستهای است. درواقع چه کسی در حال برنامهریزی جنگ هستهای است، میتوانم بپرسم؟ اگر این تحریم مستقیم برای جنگی جهانی با استفاده از تسلیحات هستهای نبوده، پس این چیست؟»
تمایل ایالاتمتحده برای گوش دادن به نگرانیهای فدراسیون روسیه ازجمله نگرانیهای مربوط به امنیت میتواند بستری برای گفتوگو بین رئیسجمهور پوتین و بایدن باشد. اگر آمریکا آماده رسیدگی به نگرانیهای روسیه در مورد امنیت و در تلاش برای روابط بهتر بین دو کشور باشد، این میتواند بستری برای گفتوگوهای پوتین و بایدن باشد. در اوایل اکتبر 2022 رئیسجمهور روسیه گفت که نیاز به گفتوگو با بایدن نیست زیرا بستری برای مذاکره وجود ندارد. در ادامه دیمیتری پسکوف؛ سخنگوی کاخ کرملین روسیه، گفته با توجه به اینکه اوکراین بر اساس دیکتههای واشنگتن عمل میکند هرگونه گفتوگو درباره اوکراین باید اولازهمه با آمریکا برگزار شود. وی که با شبکه یک روسیه مصاحبه میکرد، گفت: «آشکارا، واشنگتن رأی تعیینکنندهای دارد و غیرممکن است که درباره هر چیزی با کییف گفتوگو کرد. کییف یک رئیسجمهور دارد، آقای زلنسکی، رئیسجمهور مشروع اوکراینیهاست و بهصورت تئوری دستیابی به هرگونه توافق با وی امکانپذیر است؛ اما با در نظر گرفتن تجربههای ماه مارس، این توافقها هیچ معنایی ندارند چون فوری و بر اساس دیکتههای خارجی میتواند لغو شود؛ بنابراین، دستکم، ضروری است که با شخص دیگری که حامی و محرک بوده، صحبت کنیم. روسیه به دفاع از منافع خود ادامه خواهد داد. ممکن است که ما همهجا موفق نباشیم، ممکن است شکستهای خاصی داشته باشیم اما نمیتوانیم تابع کسی باشیم. این غیرممکن است».
دایدیر ریندرز؛ کمیسونر اتحادیه اروپا، گفت که داراییهای بلوکهشده بانک مرکزی روسیه میتواند بهعنوان تضمینی برای موافقت مسکو در بازسازی اقتصادی اوکراین استفاده شود. او گفت: «از دیدگاه من، دستکم این امکان وجود دارد تا این 300 میلیارد یورو، بهعنوان تضمین نگهداشته شود تا روسیه بهطور داوطلبانه در بازسازی اوکراین مشارکت کند». اتحادیه اروپا همچنین 17 میلیارد یورو از داراییهای مربوط به الیگارشها و نهادهای روسیه را بلوکه کرده است.
شاید فقط کمی بیش از یک سال پیش قابلباور نبود که این موضوعات فوق، روند رایج مباحث مطروحه در اروپا باشد. اسرائیل بزرگ، تسلیحات هستهای، نگرانیهای مربوط به امنیت، داراییهای بلوکهشده بانک مرکزی و نهادهای روسیه، دیکتههای واشنگتن و... همه نشان از آن دارد که «باغ اروپا در حال تبدیلشدن به جنگل» و «تبدیل اروپا به خاورمیانهای دیگر» تغییر مسیر داده است.
1) تبدیل باغ اروپا به جنگل
اظهارات چندی پیش جوزپ بورل؛ مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در محل آکادمی جدید دیپلماسی اروپا در شهر بروژ بلژیک چنان نسنجیده و افراطی بود که فقط موجی از افسوس را برجای نهاد. بورل در صحبتهایش ابتدا به سَلف خود در این نهاد یعنی فدریکا موگرینی، طعنه زد و او را زنی ناپخته و صاحب افکاری «بیشازحد جوانانه» در دنیایی خواند که برای ادامه حیات در آن باید صبر کرد و سیاستهای افرادی را در پیش گرفت که در مسابقات گاوبازی در اسپانیا با گاوهای وحشی درگیر میشوند و آنها را سرانجام به ضرب چاقو از پای درمیآورند. بورل به جوانان حاضر در آکادمی دیپلماسی بروژ هشدار داد مراقب خطرهایی باشند که از هر سو سر برمیآورند و محصول سیاستگذاریهای خودخواهانه برخی دولتهای بیانصاف و زیادهطلب در سطح جهان هستند. وی افزود: «به دور محیط آموزشی و زندگیتان دیوارهایی مقاوم و بلند بکشید؛ زیرا ساکنان جنگلهای پر توحش که ظرفیت زیادی برای آشوب سازی دارند، به شما رشک خواهند ورزید و سعی در نابودی باغ شما خواهند داشت. من نگرانم زیرا هیچ دیوار حائلی آنقدر بلند نیست که این باغ زیبای اروپایی را از گزند جنگلیها مصون نگه دارد!» بورل گفته است: «باغبانان باید از باغ مراقبت کنند، اما با ساختن دیوار از باغ محافظت نخواهند کرد. یک باغ کوچک زیبا با دیوارهای بلند احاطهشده راهحل نیست؛ زیرا جنگل دارای ظرفیت رشد قوی است و دیوار هرگز مناسب باغ نخواهد بود. باغبانها باید به جنگل بروند. اروپاییها باید خیلی بیشتر با بقیه دنیا درگیر شوند. در غیر این صورت، بقیه دنیا به ما حمله خواهند کرد».
چگونه میتوان از یکی از سران ارشد اتحادیه اروپا این ادعا را پذیرفت که این قاره بهمثابه یک باغ زیبا است و سایر قارهها و بهواقع گستره جهان جنگل تجاوزگری که قصد لطمه زدن به اروپا را دارد. دیدگاهی عقلایی و انصاف لازم در متن این سخنان او وجود نداشت و تبعیض نژادی هم از آن میبارید. حرفهای بورل در این خصوص همچون سم مهلکی بود که برای مخدوش کردن مغزهای جوان در سطح قاره سبز به کار گرفتهشده و هر امیدی را برای آینده نزدیک و تشکیل قارهای با تواناییهای تازه محو میکند. ماریا زاخارووا؛ سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، نیز در واکنش به اظهارات بورل گفت: «خود این باغ با وحشیگری و غارت جنگل توسط اروپا ساختهشده است». همچنین احمد شهید؛ گزارشگر ویژه سابق سازمان ملل متحد، اظهار کرد: «دیپلماتها باید رمان «دل تاریکی»؛ اثر جوزف کنراد؛ را بخوانند. رمانی که نقدی بر امپریالیسم غربی در آفریقا است.»
وزارت خارجه امارات با بیان اینکه چنین اظهاراتی «بیجا و تبعیضآمیز» است، گفت: «اظهارات نژادپرستانه بورل، مردود است. این اظهارات وضعیت تحملپذیری و تبعیض در جهان را وخیمتر میکند». حمد بن عبدالعزیز الکواری؛ وزیر کشور قطر، در توئیتی نوشت: «بیانات جوزف بورل بیانگر نژادپرستی، عدم تعادل و انحطاط فرهنگی و اخلاقی است. غرب فاقد رهبرانی است که قادر به تصمیمگیریهای شجاعانه باشند؛ تصمیماتی که با تواناییهای خود و واقعیت غرب پس از پایان استثمار استعماری جهان جنوب غرب همخوانی داشته باشد. غرب به کجا میرود و جهان را به کدام سو میبرد؟»
بورل؛ به دنبال واکنشهای انتقادآمیز بینالمللی به اظهاراتش، یادداشتی در تارنمای اتحادیه اروپا منتشر کرده و تلاش کرده با محکوم کردن روسیه و آسمانوریسمان بافتن، اظهاراتش را توجیه کند. او نوشت: طی چند روز گذشته بر سر نظراتی که به دانشجویان کالج اروپا گفتم، بحثوجدل وجود داشت. بخشی ازآنچه من گفتم از متن صحبتهایم خارج شد و چرخش خاصی پیدا کرد. من میخواهم برای جلوگیری از سوءتفاهم منظورم را روشن کنم. استعاره (Metaphor) «باغ» و «جنگل» اختراع من نیست. برخی واقعاً آن را دوست ندارند چراکه توسط نومحافظهکاران ایالاتمتحده (US Neo-conservatives) استفادهشده است؛ اما من از این مکتب فکری سیاسی (School of Political Thought) دور هستم. در عالم واقع، این مفهوم دهها سال است که در بحثهای دانشگاهی و سیاسی وجود داشته است و به یک سؤال ساده اشاره دارد که هرروز با آن روبرو هستیم: آیا نظم بینالمللی (International Order) باید مبتنی بر اصول پذیرفتهشده توسط همه، صرفنظر از قدرت بازیگرانش باشد یا آیا باید مبتنی بر اراده قویترینها باشد که معمولاً «قانون جنگل» (The Law of the Jungle) نامیده میشود؟ متأسفانه دنیایی که ما امروز در آن زندگی میکنیم، بیشتر و بیشتر شبیه یک «جنگل» است و کمتر و کمتر به یک «باغ» شباهت دارد چراکه در بسیاری از نقاط جهان، قانون قویترینها هنجارهای بینالمللی توافقشده (Agreed International Norms) را از بین میبرد. این روند برای همه نگرانکننده است ازجمله برای اروپاییها که ازنظر تاریخی از کجا آمدهایم. از همان ابتدا، پروژه ادغام اروپا (European Integration Project) ناشی از کنار گذاشتن سیاست قدرت (power politics) بود. ما محاسبات قدرت (power calculations) را با رویههای قانونی (legal procedures) جایگزین کرده و موفق شدیم. به همین دلیل است که من در مورد «باغ اروپا» (European garden) صحبت کردم با توجه به سابقه ما به لطف اتحادیه ما، در تحکیم صلح و همکاری میان طرفهای متخاصم قبلی، با تعهد مشترک به رعایت قوانین و قوانین. حالا اما جنگ در اروپا بازگشته است و در سراسر جهان شاهد دگرگونی ژئوپلیتیک (Transformation of Geopolitics) هستیم. ما با دنیایی از سیاستهای قدرت مواجه هستیم که از وابستگی متقابل بهعنوان سلاح (Weaponisation of Interdependence) استفاده میشود و همچنین نمونههای بیشتری از کشورها از زور، ارعاب و باجگیری استفاده میکنند...رشد این دنیای بیقانون و بینظمی همان چیزی است که من از «جنگل» صحبت میکنم. اشاره من به «جنگل» هیچ مفهوم نژادپرستانه، فرهنگی یا جغرافیایی ندارد. در عالم واقع و متأسفانه، «جنگل» در همهجا وجود دارد ازجمله همین امروز در اوکراین. ما باید این روند را جدی بگیریم و این پیام من به دانشجویان بود. قطعاً ما نباید پشت امنیت کاذب دیوارها و انزواطلبی قرارگرفته و عقبنشینی کنیم. برخی از این استعاره بهعنوان «استعمارگرایی اروپا محور» (Colonial Euro-centrism) تعبیر کردهاند. من متأسفم اگر برخی احساس توهین کردهاند. معتقدم و بهعنوانمثال، هفته گذشته به سفرای اتحادیه اروپا گفتهام که ما اغلب بیشازحد اروپایی محور (Euro-centric) هستیم و باید فروتن باشیم و بقیه جهان ازجمله جنوب جهان (Global South) را بهتر بشناسیم. من همیشه مخالف رویکرد «اروپا بهعنوان قلعه» (Fortress Europe) صحبت کردهام و بهشدت درگیر پیشبرد روابط با سایر نقاط جهان بودهام. بسیاری در سراسر جهان وجود دارند که خواهان یک نظام مبتنی بر قوانین هستند، نه نظامی که با این نگرش اداره شود که «قدرت، حق میآفریند (Might makes right). نتیجه این است که «باغبانان»، کسانی که میخواهند نظمی مسالمتآمیز و قانونی ایجاد کنند، در همهجا باید متحد شوند و باهم کار کنند تا «جنگل» را شکست دهند. در تمام زندگیام با هر نوع تحقیر یا نژادپرستی نسبت به هرکسی مخالف بودهام. در جایگاه فعلیام (در مقام مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا)، سعی کردهام به اروپاییها، دانشجویان بروژ و سفرای اتحادیه اروپا بگویم که خود را در دنیای آسایش نسبی سد نکنند و سعی نکنند با ساختن دیوار از آن محافظت کنند، بلکه بیشتر با بقیه جهان با روحیهای باز تعامل داشته باشند و به جهان به همان شکلی که هست نگاه کنیم و نه بر اساس دیدگاه اروپایی محور».
در این رابطه لازم به ذکر است که شاید اروپا از ضایعات عظیم برخاسته از جنگ جهانی دوم بهخوبی رهایی یافته و از نو برخاسته باشد اما وضعیت امروز آن نمایی روشن از نابسامانی، دوری از یک وضعیت پرثبات و ادغام بدفرجام فرهنگهای ناهمگون است. اینکه چطور سؤال سیاستگذار اول قاره اروپا میتواند این قاره را بهشت و سایر قارهها را جهنم توصیف کند و اروپا را برهای درخطر تهاجم گرگها اِنگارَد، چیزی است که فقط خود او باید بابت آن توضیح بدهد. با این حال شکی نیست که وضعیت کنونی اروپا و چند دستگی حاکم بر آن و برخی اقدامات کشورهای این قاره واژه «جنگل» را که بورل این همه بر آن تأکید دارد، بیش از هر جای دیگر سزاوار همین قاره فاقد وحدت و دارای انواع عوارض اقتصادی و فرهنگی و البته سابقۀ مظالم سیاسی میکند. پایان جنگ جهانی دوم و آغاز طرح مارشال باعث شد که کشورهای اروپایی به غیرازاینکه به آمریکا وابستگی داشته باشند، استقلال تصمیمگیری سیاسی خود را هم درگرو تصمیمات واشنگتن قرار دهند. باوجود تشکیل اتحادیه اروپا، پارلمان اروپا، شورای اروپا و... اما کشورهای اروپایی و حتی سه کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس و آلمان) نمیتوانند سیاست مستقلی از واشنگتن داشته باشند. هرچند که منافع اروپا گاهی با منافع کاخ سفید یکسان است؛ اما گاهی منافع اروپایی در تعارض با منافع آمریکا قرار میگیرد و مردم در این کشورها قربانی تصمیمات دولتمردان خود و آمریکا قرار میشوند. بحران اوکراین نمونهای از بحرانهایی است که برای کشورهای اروپایی که دنبالهروی تصمیمات آمریکا ایجاد میشود.
وضعیت در کشورهای تروئیکای اروپا (فرانسه، انگلیس و آلمان) در شرایط نامطلوبی قرار دارد و اعتراضات نسبت به سیاست دولتمردان اروپایی نسبت به بحران اوکراین چند برابر شده است؛ تورم، تعطیل شدن کارخانهها، نبود سوخت و... به معضل بزرگ کشورهای اروپایی تبدیل شده و این عدم استقلال در تصمیمگیری باعث شده کشورهای اروپایی شاهد موارد ذیل باشند: (1) رشد راستگرایی افراطی در کشورهای اروپایی (مجارستان، ایتالیا)؛ (2) دولت ناپایدار (انگلیس)؛ (3) اعتراضات ضد دولتی (چک، آلمان، لهستان، آلبانی، اسپانیا)؛ (4) رشد ملیگرایی؛ (5) اولویت قرار دادن اقتصاد بر دموکراسی و جامعه مدنی؛ (6) از دست رفتن همگرایی در بین کشورهای اروپایی.
درحالیکه جذابیت یافتن احزاب راست افراطی در کشورهای سراسر اروپا ادامه دارد، هزاران ایتالیایی یکشنبه 8/ 8/ 1401 (۳۱ اکتبر 2022) برای تجلیل از دیکتاتور فاشیست ایتالیا، به سمت سرداب بنیتو موسولینی راهپیمایی کردند. به نوشته آسوشیتد پرس، درحالیکه موسولینی اغلب در زمره وحشیترین مستبدان قرن بیستم در نظر گرفته میشود، راهپیمایی بر سر مزار او منعکسکننده ظهور جنبشهای راست افراطی و نئوفاشیستی است که هم در ایتالیا و هم در سراسر اروپا دیدهشده است. طبق این گزارش، جنبشهای راست افراطی حتی در کشورهای لیبرال قدیمی مثل سوئد موردتوجه قرارگرفتهاند. خود ایتالیا اخیراً بعد از انتخاب جورجیا ملونی بهعنوان نخستوزیر بعدی، شاهد بازگشت به کنترل راست افراطی برای اولین بار از زمان موسولینی بود. حزب راست افراطی «برادران ایتالیا» ملونی از احساسات فاشیستی پس از جنگ جهانی دوم سر برآورده است.
در رابطه با افزایش مخالفتها با ادامه تحریمهای اتحادیه اروپا علیه روسیه در کشورهای اروپایی، هزاران شهروندان آلمانی در شهر درسدن روز یکشنبه 8/ 8/ 1401 طی تظاهراتی خواستار پایان تحریمها علیه روسیه شدند. تظاهرات کنندگان همچنین خواستند که آلمان در جنگ کنونی میان روسیه و اوکراین بیطرف باقی بماند. تظاهرات کنندگان تأکید داشتند که اروپاییها نمیخواهند به خاطر زلنسکی (رئیسجمهور اوکراین) و «اورسولا ون درلین» (رئیس کمیسیون اروپا) گرسنگی کشیده و در زمستان یخ بزنند. چند روز پیش بود که اولاف شولتز؛ صدراعظم آلمان، گفته بود که 30 درصد از شهروندان این کشور با دیدگاههای سیاسی مختلف، با سیاست این کشور در اعمال تحریم و تأمین سلاح برای اوکراین مخالف هستند.
شرکت فینرید؛ که مسئولیت مدیریت شبکه توزیع نیروی فنلاند را بر عهده دارد، اعلام کرد که اگر این کشور سهمیهبندی برق را در فصل زمستان لغو کند، این مسئله میتواند به بروز خاموشیهای گسترده در سطح این کشور منجر شود. آرتو پاهکین، یکی از مدیران شبکه فینگرید، گفته که اگر خاموشیهای برنامهریزیشده اجرا نشود، خاموشیهای غیرقابلکنترل تا حدی که ممکن است به مرگ مردم منجر شود، رخ خواهد داد. این شبکه توزیع نیرو بارها نسبت به بروز خاموشی در فصل زمستان در فنلاند هشدار داده و اعلام کرده که نگرانیهای زیادی در حوزه تأمین برق در ماههای آینده وجود دارد. در ماه مِی و به خاطر عدم پرداخت پول از سوی فنلاند روسیه صادرات برق به این کشور را متوقف کرد. اگرچه برق صادراتی روسیه بخش کمی از نیاز فنلاند به انرژی را تأمین میکرد، اما از دست رفتن این منبع برای فنلاند تبعات جدی را در پی دارد؛ چراکه دولت این کشور مجبور خواهد شد تا به سمت انتخاب گزینههای نامطلوب برود. شرایط توزیع نیرو در فنلاند بسیار سخت است؛ چراکه در فصل زمستان دمای این کشور تا منفی 20 درجه کاهش مییابد و در برخی شهرها کمتر از 6 ساعت روشنایی روز وجود دارد. این مسئله فنلاند را در برابر کمبود انرژی بسیار آسیبپذیر میکند؛ چراکه نبود برق پتانسیل آن را دارد تا در سایه یخبندان مردم این کشور را در فاصله چند ساعت در معرض مرگ قرار دهد.
میک والاس؛ نماینده جمهوری ایرلند در پارلمان اروپا، در توئیتی نوشت که زمان آن رسیده که سران اتحادیه اروپا از تعظیم کردن مقابل امپریالیسم آمریکا دستبردارند. تمام آنچه ما میگوییم این است که به صلح فرصت بدهید. اکثر نمایندگان پارلمان اروپا به صلح پشت کردهاند؛ اما این جنگطلبان در خدمت چه کسانی هستند؟ این جنگ ممکن است برای امپریالیسم آمریکا و ناتو خوب باشد، اما برای مردم اروپا یک فاجعه است. ما باید جلوی این جنون را بگیریم.
«سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه روز یکشنبه 8/ 8/ 1401 گفت که آمریکا درصدد تضعیف اقتصادی و نظامی اتحادیه اروپاست. وی گفت: «اروپاییها پیشازاین نیز از تحریمهای ضد روسیه بسیار بیشتر از آمریکا آسیبدیده بودند. تعداد اقتصاددانانی که نهتنها در کشور ما بلکه حتی در غرب به این نتیجه رسیدهاند که هدف آمریکا کاملاً غیر صنعتی کردن اقتصاد اروپا بوده، در حال افزایش است. این به نفع واشنگتن است که اروپا ازنظر اقتصادی نیز ضعیف شود تا همواره آن را زیر فشار قرار داده و آنها را مجبور کند که به ارسال سلاح به اوکراین بپردازند و در عوض، کشورهای خود را با تسلیحات آمریکایی پر کنند». در گذشته نیز طرح خط لوله اسلامی با گذشتن از مسیر ایران، عراق، سوریه و سپس اروپا تدوینشده بود و بهموازات آن خط لوله قطر، عربستان، عراق، ترکیه و سپس اروپا تدوینشده بود ولی هیچکدام تحت تأثیر همین عوامل بینالمللی اجرایی نشد. یکی از عوامل شکست خط لوله اسلامی، تکرار این پروژه در قالب ناپایدارسازی سوریه بود.
2) تبدیل اروپا به خاورمیانهای دیگر
تنها 40 روز پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در داخل اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین به خبرنگاران گفت که کشورش در آینده مانند یک اسرائیل بزرگ خواهد بود. روز بعد، یکی از مروجان ارشد اسرائیل در حزب دموکرات، مقالهای را در اندیشکده رسمی ناتو (شورای آتلانتیک) منتشر کرد که در آن بررسی میکرد چگونه میتوان اسرائیل بزرگتری در اوکراین تشکیل داد.
زلنسکی در 5 آوریل 2022 درحالیکه با خبرنگاران صحبت میکرد، پیشبینی خود را انجام داد و این ایده را رد کرد که کی یف در درگیریهای آینده بین ناتو، اتحادیه اروپا و روسیه بی طرف بماند. به گفته زلنسکی، کشورش هرگز مانند سوئیس نخواهد بود. او گفت: «ما نمیتوانیم در مورد سوئیس آینده صحبت کنیم؛ اما قطعاً به یک «اسرائیل بزرگ» تبدیل خواهیم شد». برای کسانی که نمیدانند یک «اسرائیل بزرگ» واقعاً چه شکلی است، زلنسکی بهسرعت پیشگویی نگرانکنندهاش را توضیح داد. رئیسجمهور اوکراین با پیشبینی شرایط تیرهوتار برای شهروندانش گفت: «از اینکه نمایندگانی از نیروهای مسلح یا گارد ملی در همه مؤسسات، سوپرمارکتها و سینماها داشته باشیم تعجب نخواهیم کرد؛ افرادی با سلاح خواهند بود که امنیت را تأمین کنند. مطمئن هستم که موضوع امنیتی ما در 10 سال آینده شماره یک خواهد بود». اگرچه این پست اینترنتی مبتنی بر نظراتی بود که زلنسکی به خبرنگاران ارائه کرد، دفتر رئیسجمهور بهطور مرموزی بخشی از اظهارات وی را که در آن اعلام کرد اوکراین آینده «کاملاً لیبرال و اروپایی» نخواهد بود، حذف کرد. در عوض، دیدگاه وی را در مورد عضویت در ناتو منتشر کرد.
زلنسکی؛ که یک یهودی اوکراینی است، یک سال پس از انتخابش در سال 2019، او به اورشلیم رفت تا آنچه را «دعا برای صلح» میخوانند، انجام دهد و برای شرکت در رویدادی با عنوان «هولوکاست را برای مبارزه با یهودستیزی به خاطر بسپارید» حضورداشته باشد. زلنسکی در مصاحبهای از جامعه اسرائیل تمجید کرد و گفت: «یهودیان توانستند کشوری را بسازند، آن را اعتلا دهند، بدون هیچچیزی جز مردم یهود اینجا را ساختند و اسرائیلیها مردمی متحد، قوی و قدرتمند هستند. باوجوداینکه در معرض خطر جنگ قرار دارند، از هرروز لذت میبرند. من آن را دیدهام. کشورهای زیادی در جهان هستند که میتوانند از خود محافظت کنند، اما اسرائیل، چنین کشور کوچکی، نهتنها میتواند از خود محافظت کند، بلکه در مواجهه با تهدیدات خارجی میتواند پاسخ دهد». زلنسکی در پیامی در اواخر همان سال به نخستوزیر وقت اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، اظهار داشت که «دوستان وفادار قدیمی از همیشه ارزشمندتر هستند. اوکراین و اسرائیل دوستانی بیمانند هستند. از زمان تشدید درگیریها بین کییف و مسکو در فوریه سال 2022، دهها اسرائیلی برای پیوستن به تیپهای خارجی این کشور به اوکراین سفرکردهاند». زلنسکی بهطور مداوم از تلآویو تمجید کرده است، بهویژه پس از تصمیم دادگاه عالی اسرائیل مبنی بر لغو محدودیتها برای شهروندانی که به اوکراین سفر میکنند.
برای دلالان قدرت ناتو، تمایل آشکار زلنسکی برای پیوستن به ائتلاف نظامی شاید کمترین جنبه قابلتوجه بیانیه او بود. در عوض، ظرف 48 ساعت پس از اظهارات او، شورای آتلانتیک؛ اندیشکده نیمۀ رسمی ناتو در واشنگتن، نقشۀ راهی را منتشر کرد که در آن چگونگی تبدیل اوکراین به یک «اسرائیل بزرگ» را بررسی میکرد. این مقاله توسط دانیل بی. شاپیرو؛ سفیر سابق دولت اوباما در تلآویو که اکنون مشاور فناوری جاسوسی اسرائیل است، نوشتهشده است.
احتمالاً تصادفی نیست که شاپیرو بهعنوان یک همکار برجسته در شورای آتلانتیک نسخه خود را برای تبدیل اوکراین به یک کشور امنیتی به سبک اسرائیلی منتشر کرد. اگر اوکراین به قلعه نظامی دائمی که او و زلنسکی تصور میکنند تبدیل شود، کمککنندگان صنعت تسلیحات اندیشکده ناتو بسیار سود خواهند برد. لاکهید مارتین (Lockheed Martin)، ریتون (Raytheon) و بوئینگ همگی در فهرست خیرین برتر شورای آتلانتیک در سال 2021 قرار گرفتند. رئیس و مدیرعامل شرکت ریتون؛ گرگوری جی. هیز، نیز اتفاقاً در هیئت مشاوران بینالمللی این اندیشکده حضور دارند. سه شرکت تسلیحاتی فوقالذکر که قلب مجتمع صنعتی نظامی واشنگتن را تشکیل میدهند، در حال حاضر سودهای کلانی از جنگ در اوکراین به دست آوردهاند. بوئینگ که پس از نقص در سیستمعامل هواپیمایMAX 737 ، منجر به دو سانحه شدید با بحران مقبولیت در افکار عمومی مواجه شد، ممکن است در مسیر بازپسگیری جایگاه خود بهعنوان برترین سازنده هواپیما در جهان بشدت وارد این درگیری شود. اگرچه بوئینگ در سال 2022 متحمل دو ضرر سهماهه متوالی شد؛ اما تا جولای ادعا کرد که شرایط روبه بهبود است. در ماه ژوئن، این غول هوافضا پس از ایجاد یک صندوق 107 میلیارد دلاری برای سرمایهگذاری نظامی در برلین، قراردادی را برای تأمین بالگردهای سنگین با دولت آلمان منعقد کرد. در همین حال، شرکتهای نظامی لاکهید مارتین و ریتون هر دو سیستم موشکی ضدتانک جاولین (Javelin) را تولید میکنند که بهعنوان نماد مقاومت اوکراین در میدان جنگ لقب گرفته است. جو بایدن در جریان بازدید از کارخانه لاکهید مارتین در ماه مِی 2022 گفت که این موشکها بسیار مهم بودهاند، حتی در مورد نامگذاری والدین اوکراینی برای فرزندان تازه متولدشده، به نام جاولین (Javelin) یا جاولینا (Javelina) داستانپردازی کرد. بر اساس بودجه سال 2021 پنتاگون، ایالاتمتحده بیش از 8500 سامانه ضدتانک جاولین را از فوریه به اوکراین ارسال کرده است. لاکهید مارتین با اشتیاق به دنبال افزایش دو برابری تولید با هدف تولید 4000 سیستم جاولین در سال است. سهام لاکهید در سال 2022 بیش از 20 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته و تنها دو هفته پس از آغاز عملیات نظامی روسیه به اوج خود رسیده است.
شاپیرو در اواسط سال 2017، تصمیم گرفت بهجای بازگشت به کشوری که او را بهعنوان دیپلمات به سرزمینهای اشغالی فرستاده بود، در کنار خانواده خود در اسرائیل بماند و بهعنوان مشاور مستقل به شرکت هک اسرائیلی NSO بپیوندد. در آنجا شایپرو به ارزیابی مشتریان بالقوه برای جاسوسافزار دیجیتالی تهاجمی معروفNSO ، معروف به پگاسوس (Pegasus) کمک کرد. بسیاری از مشتریان دولتی NSO مثل عربستان سعودی از سیستم پگاسوس برای نظارت و آزار و اذیت فعالان حقوق بشر و روزنامهنگاران استفاده کردهاند. شاپیرو همچنین از طریق اندیشکده موسسه مطالعات امنیت ملی (INSS) در تلآویو از روابط نزدیک با موساد اسرائیل برخوردار بوده است. در بخش عمدهای از چهار سال حضور خود در اسرائیل بهعنوان همکار ممتاز در این موسسه که مدیر اجرایی آن عاموس یادلین؛ رئیس سابق اطلاعات نظامی نیروهای دفاعی اسرائیل بود، فعالیت میکرد. یادلین به ابداع دکترین نیروی نامتناسب ارتش اسرائیل علیه غزه کمک کرد که در آن غیرنظامیان بهعنوان همسایهای تروریست تعریف میشدند و درنتیجه از حمایتهای تحت کنوانسیون ژنو محروم شوند. در ایالاتمتحده، شاپیرو در مرکز مطالعات و مشاورهای که در سال 2017 توسط آنتونی بلینکن، وزیر خارجه کنونی آمریکا تأسیس شد فعالیت، میکرد.
در طرح شاپیرو برای زلنسکی جهت دستیابی به آرزوی «اسرائیل بزرگ» نوشتهشده است که مقامات اوکراینی با انطباق ذهنیت کشورشان با انعکاس جنبههای رویکرد اسرائیل به چالشهای امنیتی مزمن، میتوانند با اعتمادبهنفس با چالشهای مهم امنیت ملی مقابله کنند و یک کشور انعطافپذیر مشابه بسازند. طرح کلی تقریباً 900 کلمهای، هشت نکته را ارائه میدهد که با جزئیات نشان میدهد چگونه اوکراین میتواند بیشتر شبیه اسرائیل شود. این نکات شامل توصیههایی مانند قرار دادن امنیت در درجه اول و حفظ سلطه اطلاعات است. به گفتۀ شاپیرو، یکی از اجزای اصلی استراتژی امنیتی اسرائیل این است که کل جمعیت اوکراین در اسرائیل جدید نقش ایفا کنند. درباره جمعیت اسرائیل، غیرنظامیان مسئولیت خود را برای پیروی از پروتکلهای امنیتی و مشارکت در این امر میدانند. همه باید مسلح شوند. بسیج گسترده جامعه اوکراین در دفاع دستهجمعی نشان میدهد که کشور این پتانسیل را دارد. این اظهارات مستقیماً با پیشبینی زلنسکی مطابقت دارد که در اوکراین آینده، «افراد با سلاح» تقریباً در همه جنبههای زندگی غیرنظامی حضور خواهند داشت. طرح شاپیرو مانند تبلیغاتی که از موفقیت اسرائیل بهعنوان یک کشور امنیتی تبلیغ میکرد، شهروندان اوکراین را با یک هدف مشترک با کمک «نوآوری و با فناوری پیشرفته تلآویو در بخشهای نظامی و اطلاعاتی» تصور میکرد. نقشۀ بازی او پیشرفتهای اسرائیل در امنیت را بهعنوان یک دستاورد تقریباً افسانهای نشان میدهد که صرفاً به خاطر روحیه ابتکاری شهروندانش است و کمک نظامی آمریکا به اسرائیل بهعنوان بزرگترین عامل مادی موفقیت آن را نادیده میگیرد. درواقع، بدون اینکه مالیاتدهندگان آمریکایی بهطور دقیق بدانند عملاً از طریق بستههای کمکِ سالانۀ میلیاردها دلاری به ارتش اسرائیل، آمریکا به این رژیم یارانه میدهد، دور از ذهن نیست که ببینیم چگونه کشوری به وسعت نیوجرسی میتواند به جایگاه مرکز فناوری نظارتی پیشرو در جهان دست یابد. حتی درحالیکه شاپیرو از زلنسکی خواست تا مشارکت دفاعی فعال را حفظ کند، او همزمان نقش کمکهای خارجی در حفظ الزامات شهرک نشینی-استعماری اسرائیل را کماهمیت جلوه داد و استدلال کرد که دکترین امنیتی تلآویو این است که اسرائیل از خود دفاع خواهد کرد. بهخودیخود و به هیچ کشور دیگری برای جنگیدن در نبردهای خود متکی نیست. شاپیرو در توئیت خود مینویسد که: خدایا شکرت که اسرائیل گنبد آهنین دارد. اشارهای به سیستم دفاع هوایی اسرائیل که مالیاتدهندگان آمریکایی تنها در سال 2021 مبلغ یک میلیارد دلار بودجه برای آن پرداخت کردند، علاوه بر 8/ 3 میلیارد دلار کمک نظامی که در سال 2022 برای اسرائیل در نظر گرفتهشده است. شاپیرو در توصیه خود به زلنسکی همچنین تأکید کرد که اوکراین باید سرویسهای اطلاعاتی خود را به شیوهای مشابه اسرائیل ارتقا دهد که عمیقاً روی قابلیتهای اطلاعاتی خود سرمایهگذاری کرده است تا اطمینان حاصل کند که ابزاری برای شناسایی و بازدارندگی دشمنان خود دارد و در صورت نیاز، فعالانه برای ضربه زدن به آنها اقدام کند.
ختم کلام
با توجه به شرایط بحرانی در کشورهای اروپایی، شروع صداهایی مبنی بر پایان دادن به بحران اوکراین به گوش میرسد. مکرون که اخیراً در نشست صلح رم سخنرانی میکرد، گفت: «جنگ در اوکراین پیامدهایی برای ما به همراه داشته است و بارها با رئیسجمهور روسیه درباره پیامدهای جنگ در اوکراین و نتایج منفی که برای همه ما به همراه خواهد داشت صحبت کردهام. جنگ در اوکراین نمیتواند ادامه یابد و جنگ در اوکراین زندگیمان در اروپا را تغییر میدهد و جنگ منجر به فقر و گرسنگی خواهد شد. اجازه ندهیم صلح، گروگان قدرت روسیه شود اما فقط اگر اوکراینیها تصمیم بگیرند و زمانی که بخواهند، صلح امکانپذیر است.» همچنین رئیسجمهور فرانسه در نشست خبری پس از اجلاس سران اتحادیه اروپا در بروکسلِ بلژیک از آمریکا به دلیل اتخاذ معیارهای دوگانه درزمینهٔ قیمت فروش گاز طبیعی انتقاد کرد. مکرون گفت: «گاز آمریکا در بازار داخلی سه تا چهار برابر ارزانتر از قیمتی است که آنها به اروپاییها عرضه میکنند. اینها معیارهای دوگانه هستند».
شرکتBASF؛ که بزرگترین تولیدکننده محصولات شیمیایی در جهان است، اعلام کرده کاهش شدید درآمد این شرکت در سهماهه سوم سال 2022 به خاطر بالا رفتن قیمت گاز در اروپا بوده است. این شرکت اعلام کرده که به دنبال اجرای سیاستهای بلندمدت برای کاهش هزینهها در کارخانههای خود در اروپاست. این شرکت چندملیتی؛ که محصولات مختلف شیمیایی از کود گرفته تا چسب را تولید میکند، اعلام کرده که در واکنش به کاهش رشد اقتصادی، بالا رفتن هزینه انرژی و قوانین بیشازحد به سمت اجرای طرح صرفهجویی در هزینهها میرود. مارتین برودرمولر؛ مدیرعامل این شرکت، گفته که شرایط چالشبرانگیز کنونی در اروپا، رقابتپذیری محصولات اروپایی در فضای بینالملل را به خطر انداخته و ما را مجبور کرده تا هرچه سریعتر ساختار هزینههای خود را متناسبسازی کنیم. وی گفته قیمت گاز در اروپا 5 تا 6 برابر آمریکاست. از ماه ژانویه تا سپتامبر 2022 کارخانههای BASF در اروپا 2.2 میلیارد دلار هزینههای بیشتری را داشتهاند. این شرکت میخواهد با صرفهجویی در هزینههای خود، تعدادی از کارمندان خودش را هم اخراج کند.
شرکت انرژی آلمانی یونیپر ضررهای خود را از تعلیق عرضه گاز طبیعی توسط شرکت گاز روسیه گازپروم برشمرد. یونیپر یک شرکت انرژی آلمانی و بزرگترین خریدار گاز روسیه است که فعالیت اصلی آن ارائه خدمات برق و گرمایش است و یکی از شرکتهای گاز پیشرو در اروپا شمرده میشود. در بیانیه این شرکت آمده است که از ۱۴ ژوئن ۲۰۲۲، گازپروم عرضه گاز طبیعی را کاهش داد و پس از یک دوره وقفه در عرضه، گازپروم آن را در پایان اوت ۲۰۲۲ بهطور کامل متوقف کرد. این شرکت تأکید کرده که زیان آن در سه فصل اول سال جاری 5/ 8 برابر شده و به 374/ 40 میلیارد یورو رسیده است که بیشتر به دلیل کاهش عرضه گاز از روسیه است. منابع آلمانی میگویند که زیان بالای این شرکت انرژی آلمان در سه فصل اول 5/ 8 برابر ارزش سالانه شرکت و معادل بودجه سالانه چند کشور برآورد شده است.
موسسه ریستاد انرژی میگوید که در حال حاضر قیمت گاز طبیعی در اروپا به پایینترین سطح خود از ماه ژوئن تاکنون رسیده و فقط در یک هفته 28 درصد کاهش داشته است. دلیل کاهش قیمت گاز در اروپا ازیکطرف پر شدن مخازن ذخیرهسازی گاز در سطح اتحادیه اروپا و از طرف دیگر دمای بالاتر از حد نرمال در برخی کشورهای اروپایی بوده است. در حال حاضر چندین کشتی حامل گاز طبیعی مایع (LNG)در سواحل اسپانیا لنگر انداخته ولی فعلا خبری از تخلیه محموله این کشتیها نیست؛ چراکه این کشتیها منتظر هستند تا قیمت گاز در ماه نوامبر در اروپا افزایش یافته و سپس محموله خود را با قیمت بیشتری بفروشند. اسپانیا دارندۀ بزرگترین تأسیسات ذخیرهسازی LNG در اروپاست و هفتههاست شاهد صف کشیدن کشتیهای حامل گاز در نزدیکی سواحل این کشور هستیم. بهاحتمالزیاد اقدام کشتیها در عدم تخلیه محمولههای گاز، سیاست شرکتهای صادرکننده گاز به اروپاست؛ چراکه آنها میخواهند محمولههای خود را با قیمت بیشتری به کشورهای اروپایی بفروشند. اگر فقط یکی از این کشتیها محموله خود را تخلیه کند، قیمت گاز در اروپا سقوط خواهد کرد و دیگر کشتیهای موجود در ساحل نیز ضرر خواهند کرد.
سیلویو برلوسکنی؛ نخستوزیر اسبق ایتالیا، گفته: «درصورتیکه غربیها ارسال سلاح به اوکراین را متوقف کنند، این احتمال وجود دارد که رئیسجمهور اوکراین به میز مذاکرات بازگردد. شاید، البته فقط در این صورت که اوکراین درک کند که اعتمادش به تسلیحات غرب، امنیت برایش نخواهد آورد و درصورتیکه غرب راهحلهای عاقلانه به اوکراین ارائه دهد و بهجای ارسال سلاح به این کشور، میلیاردها دلار برای بازسازی شهرهای ویرانشدهاش کمک کند».
در تماس تلفنی میان بایدن و زلنسکی بحث بر سر لیست کمکهای ارسالی واشنگتن به کییف بالا گرفته است. به نوشته وبگاه شبکۀ سیبیاِس به نقل از چهار فرد مطلع، ماه ژوئن 2022 (تیرماه 1401) بایدن در تماسی با زلنسکی از کمک یک میلیارد دلاری آمریکا به اوکراین خبر داد؛ اما زلنسکی حرف او را قطع و شروع به شمردن کمکهایی کرد که خواستار آنها بوده؛ اما دریافت نکرده است. این کار زلنسکی باعث شد بایدن از کوره در برود. استیصال بایدن در برابر جنگ اوکراین به چند هفته قبل از تماس او با زلنسکی بازمیگشت. در آن زمان بایدن و دستیارانش تلاش میکردند با سرعت هرچه بیشتر به اوکراین کمک کنند؛ اما زلنسکی در سخنرانیهای خود فقط از کمکهایی میگفت که انتظار داشته و دریافت نکرده است. سیبیاس نوشت، عصبانی شدن بایدن در این تماس تلفنی، منعکسکننده این واقعیت است که او از همان موقع میدانست که احتمالاً بهزودی حمایت کنگره و افکار عمومی آمریکا از ارسال کمکهای مالی و نظامی به اوکراین رنگ خواهد باخت. در حال حاضر بایدن در تلاش است بسته کمکی دیگری برای اوکراین فراهم کند؛ اما با مقاومت شماری از جمهوریخواهان و حتی دموکراتهای همحزبی خود در کنگره مواجه شده است.
کاخ سفید در 11/8/1401 اعلام کرد که دولت بایدن 5/ 13 میلیارد دلار بودجه برای کمک به خانوارهای کمدرآمد تخصیص داده تا به آنها در پرداخت هزینه گرمایش خانهها کمک شود. بخشی از این طرح شامل هزینهکرد 5/ 4 میلیارد دلاری وزارت بهداشت و خدمات انسانی برای خانوارهای کمدرآمد در قالب برنامه همیاری در تأمین انرژی منازل میشود. این یارانه جدید به مردم آمریکا کمک خواهد کرد تا پول قبوض عقبافتاده خود را پرداخت کرده و در پرداخت هزینه گرمایش منازل خود کمک دریافت کنند و از سوی دیگر بتوانند لوازم گرمایش خانههای خود را تعمیر کنند. این یارانه با هدف کاهش هزینه مصرف انرژی خانوارها در فصل زمستان پیش رو در نظر گرفتهشده است. این اقدامات حمایتهای مضاعفی را برای خانوارهای کمدرآمد و متوسط فراهم میکند. قرار است وزارت انرژی آمریکا هم 9 میلیارد دلار برای بهروزرسانی تجهیزات گرمایشی منازل 6/ 1 میلیون خانوار در این کشور در راستای کاهش هزینه قبوض انرژی آنها تخصیص دهد.
در مورد اوکراین، زلنسکی با الهام از نقشه راه موفقیت ناتو تحت حمایت شاپیرو، از یک قلعه اسپارت دائماً نظامیشده و با فناوری پیشرفته که توسط جمعیت غیرنظامی که سلاح به دست دارند تحت عنوان «اسرائیل بزرگ» رونمایی کرده است. او؛ که در طیِ این نقشۀ راه و با سودای پیوستن به ناتو، حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین را ازدستداده، اکنون در مواجه با مشکل بیبرقی گسترده، شامگاه پنجشنبه 12/ 8/ 1401 گفت به دلیل حملات روسیه، 5/ 4 میلیون اوکراینی به انرژی برق دسترسی ندارند. او طی پیامی ویدئویی با بیان اینکه رقم مذکور بیش از ۱۰ درصد جمعیت اوکراین تا قبل از آغاز جنگ است، توضیح داد که کییف و ۱۰ استان دیگر با مشکل کمبود شدید برق دستوپنجه نرم میکنند. حملات به زیرساختهای انرژی اوکراین توسط نیروهای مسلح روسیه از دهم اکتبر 2022؛ یعنی دو روز پس از حمله تروریستی به پل شبهجزیره کریمه که به گفتۀ مقامات روسی، سرویسهای ویژه اوکراین عامل آن بودند، آغاز گردید.
در مورد اروپا، سخنان فوق نشاندهنده این است که دولتمردان اروپا هم وضعیت پیشآمده در اروپا را درک میکنند؛ اما آیا میتوانند مستقل از واشنگتن تصمیمگیری کنند؟ سؤالی که پاسخ به آن در حال حاضر مشکل است و به نظر میرسد کشورهای اروپایی بخصوص سه کشور اروپایی باوجود همه شرایط و بحرانها نمیتوانند سیاست مستقلی از واشنگتن داشته باشند. هرچند صحبتهای رئیسجمهور فرانسه گویای وضع فعلی و شرایطی است که اروپا در آن قرارگرفته است. اروپا امنیت خود را به امنیت آمریکا گرهزده است و به نظر میرسد که تغییرات در کشورهای اروپایی از پایین و از طریق مردم صورت خواهد گرفت. اتفاقاتی که در مجارستان و ایتالیا رخ داد میتواند به سایر کشورهای اروپایی سرایت کند و در میانمدت و بلندمدت شاهد تعادل در سیاست خارجه کشورهای اروپایی در قبال کشورهایی همچون روسیه، چین و ایران باشیم.
در مورد آمریکا، درست همانطور که الکساندر هیگ، وزیر خارجه سابق ایالاتمتحده، اسرائیل را بهعنوان «بزرگترین ناو هواپیمابر آمریکایی در جهان که نمیتوان غرق کرد» معرفی کرد، زلنسکی با طرح ایدۀ «اسرائیل بزرگ» برای اوکراین، دیدگاهی را درباره این کشور بهعنوان یک پایگاه نظامی بیشازحد نظامی ناتو مطرح میکند که هویت ملی این کشور از این به بعد با آن تعریف میشود. بر اساس این دیدگاه اوکراین قرار است توانایی طرح قدرت ایالاتمتحده در برابر روسیه باشد. اوکراین برای آمریکا، همانند اسرائیل؛ اما بهصورت بزرگتر است. آمریکا برای مهار روسیه به دنبال اسرائیل بزرگتر در اروپا است.