تحریم نفتیِ همچنان سبک‌ترِ روسیه نسبت به ایران

اين نوشتار در تاريخ بیست‌وهشتم ‌خردادماه ۱۴۰۱ در روزنامه آفتاب یزد منتشر شده است.

اين گفت‌وگو در تاريخ بیست‌ونهم ‌خردادماه ۱۴۰۱ در روزنامه جهان اقتصاد منتشر شده است.

تحریم نفتیِ همچنان سبک‌ترِ

روسیه نسبت به ایران

پوتین به زنی که درباره تأثیر تحریم‌‌ها می‌پرسد، گفت: «ما یک اقتصاد بسته نداریم. اگر کسی بخواهد ما را در چیزی محدود کند، خودش را محدود می‌کند».

یوگنی شومیلکین یکشنبه به سر کار بازمی‌‌گردد. او برای آماده شدن به کار، «M» آشنا را از پیراهن مک‌‌دونالدش بیرون کشید و «M» روی کت مک‌‌دونالدش را با یک وصله پرچم روسیه پوشاند. شومیلکین که تجهیزات را در رستورانی در مسکو نگهداری می‌‌کند، قول داد: «این همان غذا خواهد بود، فقط با یک نام دیگر». به نوشته روزنامه نیویورک‌‌تایمز، رستوران‌‌های مک‌‌دونالد اوایل هفته بعد در روسیه بازگشایی می‌‌شوند؛ اما بدون آن طاق طلایی معروف. پس‌ازاینکه غول فست‌‌فود آمریکایی در بهار امسال در اعتراض به حمله روسیه به اوکراین، از این کشور خارج شد، یک غول نفتی سیبری ۸۴۰ فروشگاه روسی آن را خرید. به گفته او، ازآنجاکه تقریباً تمام مواد اولیه از داخل کشور می‌‌آمدند، رستوران‌‌ها می‌‌توانستند به سرو غذای مشابه ادامه دهند. این اقدام ممکن است کارساز باشد و این تأکید بر انعطاف‌‌پذیری شگفت‌انگیز اقتصاد روسیه در مواجهه با یکی از شدیدترین تحریم‌‌هایی بوده که تاکنون توسط غرب اعمال‌شده است.

به گفته ناظران با گذشت سه ماه و نیم از جنگ، مشخص شد که تحریم‌‌ها و سیل شرکت‌های غربی که داوطلبانه روسیه را ترک می‌کنند، نتوانسته است اقتصاد روسیه را به‌طور کامل از بین ببرد یا باعث واکنش مردمی علیه پوتین شود. روسیه بخش زیادی از ۲۲ سال قدرت پوتین را صرف ادغام در اقتصاد جهانی کرد. به نظر می‌‌رسد که ترک پیوندهای تجاری بسیار بزرگ و درهم‌تنیده آسان نیست.

بخش اصلی از این درهم‌تنیدگی روسیه در اقتصاد جهانی به صادرات نفت و گاز این کشور برمی‌گردد. امری که این نوشتار نشان می‌دهد اهمیت میزان این صادرات سبب شده است که شدت تحریم‌های صورت‌گرفته بر نفت روسیه به‌هیچ‌وجه به‌سختی تحریم‌های مشابه اعمالی بر نفت ایران نباشد.

1) نفت روسیه

روسیه یکی از بازیگران اصلی در بازار انرژی جهان است. این کشور یکی از سه تولیدکننده بزرگ نفت خام جهان است که با عربستان سعودی و آمریکا برای کسب رتبه اول رقابت می‌کند. تجهیزات تولید نفت و گاز روسیه در سراسر این کشور پراکنده هستند ولی میدان‌های اصلی در سیبری شرقی و غربی متمرکزشده‌اند.

در سال 2021 تولید نفت خام و میعانات گازی روسیه به 5/ 10 میلیون بشکه در روز رسیده است به‌طوری‌که 14 درصد از کل تولید جهان متعلق به این کشور بوده است. روسیه در سال 2021 حدود 7 /4 میلیون بشکه نفت در روز به سایر کشورهای جهان صادرات داشته است. چین با واردات 6 /1 میلیون بشکه در روز بزرگ‌ترین مشتری نفت روسیه بوده است ولی روسیه صادرات قابل‌ملاحظه‌ای (حدود 4 /2 میلیون بشکه در روز) هم به کشورهای اروپایی دارد. خط لوله دروژبا (Druzhba Pipeline) که در دورۀ اتحاد جماهیر شوروی ساخته شده به طول حدود 5500 کیلومتر طولانی‌ترین شبکه خط لوله جهان است که روزانه 750 هزار بشکه را به‌طور مستقیم به پالایشگاه‌های اروپای شرقی و مرکزی منتقل می‌کند. شرکت دولتی روس‌نفت بزرگ‌ترین شرکت تولیدکننده نفت روسیه است و مدیریت آن را ایگور سچین بر عهده دارد که یکی از نزدیک‌ترین متحدان پوتین است و از کارکنان پیشین کاگ‌ب در زمان شوروی سابق بوده است. روسیه ظرفیت خط لوله نفت خام بسیار گسترده‌ای دارد که به این کشور اجازه می‌دهد حجم زیادی صادرات به اروپا و آسیا داشته باشد.

روسیه پس از آمریکا دومین تولیدکننده بزرگ گاز جهان نیز هست و بزرگ‌ترین منابع گازی جهان را در اختیار دارد. این کشور بزرگ‌ترین صادرکننده گاز جهان است به‌طوری‌که در سال 2021 حدود 762 میلیارد مترمکعب گاز تولید و 210 میلیارد مترمکعب صادرات داشته است.

روسیه تا حد زیادی به درآمدهای حاصل از صادرات نفت و گاز وابسته است. برخلاف تصور درآمدهای ناشی از صادرات گاز پس از نفت خام و تصفیه‌شده قرار دارد و تنها 10 درصد از درآمدهای صادراتی را تشکیل می‌دهد. سارا بنی‌صدر این نکته را گویای آن می داند که تحریم گاز روسیه از جانب کشورهای غربی که این روزها بسیار از آن صحبت می‌شود، اقتصاد این کشور را زمین‌گیر نخواهد کرد. اصلی‌ترین درآمدهای صادراتی روسیه ناشی از صادرات نفت خام و نفت تصفیه‌شده (بنزین و گازوئیل مورداستفاده در خودروها و کامیون‌ها) است، به‌طوری‌که درمجموع حدود 74 درصد از درآمد صادراتی این کشور مربوط به این کالاهاست. نگاهی به 10 خریدار اصلی نفت خام روسیه نشان می‌دهد 45 درصد صادرات نفت روسیه به اتحادیۀ اروپا صورت می‌گیرد بنابراین این اتحادیه خریدار اصلی و تأمین‌کننده درآمدهای روسیه است چراکه 48 درصد از درآمد صادراتی روسیه از نفت خام می‌آید.

2) تحریم نفت روسیه

تحریم‌‌‌هایی علیه روسیه اعمال شد؛ نه به این دلیل که این اقدام، بهترین گزینه بود، بلکه به این دلیل که اعمال تحریم، از دو گزینه دیگر، یعنی واکنش نشان ندادن به جنگ اوکراین و درگیری نظامی مستقیم با روسیه، بهتر بود.

از 22 فوریه 2022 تاکنون نزدیک به سه هزار تحریم جدید علیه روسیه اعمال شد و در حال حاضر این کشور مجموعاً تحت 6400 مورد تحریم قرارگرفته است و به «تحریم‌پذیرترین کشور جهان» تبدیل‌شده است. روسیه از روز پنجم اسفند 1400 که به اوکراین حمله کرد از سوی ایالات‌متحده و متحدان اروپایی‌اش هدف این تحریم‌ها قرار گرفت. تا قبل از حمله روسیه به اوکراین، سوئیس با 568 مورد، اتحادیۀ اروپا با 518 مورد، فرانسه با 512 مورد، کانادا با 454 مورد و استرالیا با 413 مورد بیشترین تعداد تحریم علیه روسیه را برقرار کرده بودند. پس‌ازاین تاریخ ایالات‌متحده تاکنون 243 تحریم علیه روسیه اعمال کرده است.

جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا، در 17 اسفند 1400 (8 مارس 2022) ممنوعیت واردات نفت، گاز و سایر واردات انرژی از روسیه را اعلام کرد و گفت ایالات‌متحده «شریان اصلی اقتصاد روسیه» را هدف قرار داده است. همان‌طور که مردم آمریکا «یک ضربه قدرتمند دیگر به ماشین جنگی پوتین» وارد می‌کنند، ازاین‌پس گاز روسیه دیگر در بنادر آمریکا تحویل گرفته نمی‌شود. ایالات‌متحده در سال ۲۰۲۰ میلادی بیش از ۵۳۸ هزار بشکه در روز نفت و فرآورده‌های نفتی از روسیه وارد کرده است. آمریکا تنها در سال ۲۰۱۱ بیش از این مقدار از روسیه نفت و فرآورده‌های نفتی وارد کرده بود که مقدار آن ۶۲۴ هزار بشکه در روز بود. این در حالی است که عمده‌ترین صادرکنندگان نفت و فرآورده‌های نفتی به ایالات‌متحده در سال ۲۰۲۰، کانادا (روزانه چهار میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه) و مکزیک (۷۵۰ هزار بشکه در روز) بودند. این ارقام نشان می‌دهد تحریم نفتی روسیه توسط آمریکا بیشتر جنبه سمبلیک دارد تا آن «ضربه قدرتمند» که بایدن ادعا کرده است.

بعد از آمریکا، انگلیس نیز تحریم‌های نفتی علیه روسیه با یک بازه یک‌ماهه برای جلوگیری از شوک به بازار اعلام کرد. البته عرضه نفت روسیه در بازار انگلیس نیز چندان قابل توجه نیست. صادرات روسیه ۸ درصد از واردات نفت و ۱۸ درصد از واردات گازوئیل این کشور را تشکیل می‌دهد. کانادا هم به همین ترتیب عمل کرده است.

بالاخره در متن بیانیه شورای اتحادیۀ اروپا در مورد ششمین بسته تحریمی این اتحادیه علیه روسیه که 13 خرداد 1401 (3 ژوئن 2022) صادر شد، یک دوره شش‌ماهه برای ممنوعیت واردات نفت خام و دوره هشت‌ماهه برای واردات فرآورده‌های نفتی روسیه تعیین شد. به‌موجب این بسته نفت دریابرد روسیه به اتحادیۀ اروپا تحریم می‌شود؛ حدود دوسوم نفت وارداتی روسیه به اتحادیۀ اروپا از طریق بنادر جابه‌جا می‌شود و الباقی مستقیماً یا خط لوله منتقل می‌شود. خط لوله دروژبا از این بسته به نوعی استثنا شده است. این خط لوله نفت را از روسیه به اوکراین، بلاروس، لهستان، مجارستان، اسلواکی، جمهوری چک، اتریش و آلمان می‌‌‌برد. بااین‌حال، فقط مجارستان، اسلواکی، چک از معافیت تحریمی این خط لوله منتفع خواهند شد. اسلواکی سال گذشته ۹۶‌درصد از کل نفتش (۱۰۵‌هزار بشکه در روز) را از روسیه وارد می‌کرد. مجارستان به‌عنوان بزرگ‌ترین مخالف تحریم‌‌‌ها وابستگی کمتری به نفت روسیه داشته و ۵۸‌درصد از کل نفتش (۷۰‌هزار بشکه در روز) را از این کشور دریافت می‌کرد و جمهوری چک هم نیمی از نفت موردنیازش (۶۸‌هزار بشکه روزانه) را از روسیه وارد می‌کرد.

حالا که اروپایی‌‌‌ها به دنبال قطع دوسوم واردات نفت از روسیه هستند، یک‌سوم باقی‌‌‌مانده که از طریق دروژبا منتقل می‌شود، نقشی تعیین‌‌‌کننده خواهد داشت؛ زیرا آلمان و لهستان گفته‌‌‌اند تا پایان سال 2022 خرید خود از روسیه را متوقف می‌کنند که به معنای عدم دریافت نفت از طریق خط لوله در این دو کشور است و چنین تصمیمی می‌تواند واردات نفت از روسیه را تا ۹۰‌درصد کاهش دهد. آلمان و لهستان بزرگ‌ترین دریافت‌کنندگان نفت روسیه از طریق دروژبا هستند و تصمیم آن‌ها از این نظر مهم است.

از سوی دیگر، اروپا می‌‌‌خواهد تا ۸ ماه دیگر واردات فرآورده‌‌‌های نفتی و محصولات پالایشی روسی را هم متوقف کند؛ درحالی‌که ارقام یورواستات نشان می‌دهد این اتحادیه روزانه بیش از ۸۰۰‌هزار بشکه گازوئیل، نفتا و نفت کوره را در سال ۲۰۲۰ از روسیه وارد کرد که بیش از ۵۵‌درصد آن گازوئیل بوده است. 

ممنوعیت‌‌‌های ملایم نفتی باعث می‌شود کشورهای اتحادیۀ اروپا که به جریان نفت خط لوله دروژبا متکی هستند، بتوانند وضعیت را برای تغییر منابع خود بهتر مدیریت کنند؛ اما اوضاع برای آلمان و لهستان دشوارتر خواهد بود و آن‌ها احتمالاً امیدوار به تأمین منابع خود از خطوط لوله دیگر در گدانسک لهستان و روستوک آلمان هستند. بااین‌حال، مشکلات لجستیکی باعث می‌شود کار چند پالایشگاه آلمانی در مسیر خط لوله دروژبا، برای جبران کامل نفت ا‌زدست‌رفته روسیه بسیار دشوار باشد. علاوه بر مسائل لجستیکی، پالایشگاه‌‌‌ها با بحران جایگزینی نفت خام باکیفیت و نسبتاً ارزان اورال نیز مواجه خواهند شد. نفت اورال روسیه یک شاخص نفت خام متوسط ترش است و تلاش برای جایگزینی نفت خام ورودی به پالایشگاه‌‌‌ها می‌تواند بر بازدهی آن‌ها تأثیر بگذارد؛ خصوصاً که در شرایط کنونی بازار، خرید شاخص‌‌‌های باکیفیت برای جایگزینی نفت اورال روسیه، کار بسیار دشواری است و احتمالاً گران‌‌‌تر از همیشه نیز خواهد بود. این در حالی است که نفت شیل ایالات‌متحده نمی‌تواند جایگزین مناسبی برای تأمین خوراک نفتی پالایشگاه‌‌‌ها باشد.

طبق گزارش مؤسسه مطالعات انرژی آکسفورد (Russia’s Invasion of Ukraine and Oil Market Dynamics)، درمجموع از تحریم نفتی روسیه نتایج ذیل حاصل گردیده است: (1) صادرات نفت روسیه تا سقف ۵۰۰ هزار بشکه در روز نیز افزایش داشته است. (2) مقصد اصلی افزایش صادرات نفت روسیه، کشور هند بوده و صادرات به چین تغییر قابل‌توجهی نکرده است. (3) با خروج شرکت‌های اروپایی، تولید نفت روسیه حدود یک‌میلیون بشکه در روز کاهش داشته است. (4) صادرات نفت ایران بین 8/ 0 تا 1/ 1 میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود و روند تولید نفت افزایشی خواهد بود. (5) تاکنون نفت روسیه در هیچ‌یک از بازارهای نفت ایران جایگزین نفت کشور نشده است.

استیو هینک (Steve Hanke) استاد اقتصاد کاربردی در دانشگاه جانز هاپکینز در مصاحبه با آسیا تایمز (How the West Miscalculated its Ability to Punish Russia) اظهار می‌کند که: مانند همه تحریم‌های اقتصادی دیگر، تحریم‌های علیه روسیه در حقیقت سلاح اقتصادی هستند که در جنگ اعلام‌نشده با روسیه بکار گرفته‌شده‌اند و مانند همه تحریم‌های دیگر، این تحریم‌ها نیز در تغییر رفتار روسیه شکست‌خورده‌اند. تحریم‌ها هیچ‌گاه باعث پیروزی در جنگ نمی‌شوند. تحریم‌ها نهار مجانی‌ نیستند (Sanctions are not a free lunch)؛ یعنی‌ برای تحریم کننده هم هزینه‌دارند. ما هیچ‌گونه برآورد رسمی‌ از هزینه این تحریم‌ها برای خودمان نداریم و هیچ‌وقت هم‌چنین گزارشی را دریافت نخواهیم کرد. وقتی‌ سیاستمداران سیاست‌هایی‌ را در پیش می‌گیرند که بودجه ندارد، ولی‌ هزینه دارد، آن‌ها دوست دارند هزینه آن را پنهان کنند. باوجوداین، ما برخی‌ از برآورد‌های هزینه این تحریم‌ها را از منابع مختلف نظیر بانک‌ها، بانک‌های مرکزی، صندوق بین‌المللی پول و سازمان‌های غیردولتی داریم و این هزینه چشمان ما را بازکرده‌اند. در همان حال که اثر اقتصادی و انسانی‌ این تحریم‌ها بر روسیه و مردم آن عظیم هستند، ولی‌ آن‌ها در مقایسه با هزینه این تحریم‌ها در خارج از روسیه بسیار کمرنگ هستند. هزینه این تحریم‌ها برای اتحادیۀ اروپا بسیار بزرگ‌تر از آمریکا خواهد بود. این هزینه‌ها فقط محدود به آمریکا و اروپا نخواهد بود و نتایج بسیار بدی برای کشورهای فقیر و مردم فقیر خواهد داشت. اروپا در حال کاهش وابستگی‌ خود به نفت و گاز روسیه است و آمریکا نیز قول کمک داده است. ولی‌ آمریکا چنین ظرفیتی ندارد. بایدن و معاون او کملا هریس سخت مشغول قول کمک نفت و گاز دادن به هر سگ و گربه‌ای (Every Cat and Dog) هستند که تقاضای کمک کرده است. موضوع این است که شرکت‌های خصوصی نفت، نه رئیس‌جمهور و معاون او، نفت را تولید می‌کنند و آن‌ها تصمیم می‌گیرند این نفت را به کی‌ بفروشند. درعین‌حال، این شرکت‌ها دارای ظرفیت اضافه‌ای که بتواند جبران نفت روسیه را بکند نیستند. منطق روسیه برای دریافت پول فروش نفت و گاز خود از کشورهای غیرهمسو به روبل بیشتر سمبلیک و برای تقویت حس میهن‌دوستی مردم در روسیه است. قبلاً پول را به گازپروم به دلار و یا یورو پرداخت می‌شد و گازپروم بیشتر، اگرنه همه آن را به روبل تبدیل می‌کرد، چون هزینه‌های آن به روبل است؛ حالا خریدار باید روبل را مستقیماً به گازپروم بفرستد؛ بنابراین تعویض دلار و روبل قبل از پرداخت صورت می‌گیرد، درحالی‌که قبلاً بعد از پرداخت صورت می‌گرفت. روبل نیز در برابر دلار بسیار نیرومند است، نیرومندتر از قبل از آغاز جنگ. مدیر بانک مرکزی روسیه، خانم الویرا نبیولینا (Elvira Nabiullina) نشان داده است که برخلاف بسیاری از همتاهایش در کشور‌های دیگر مدیر بسیار توانایی در بحران (Very Capable Crisis Manager) است. اثر ممنوعیت خرید نفت روسیه بر اروپا و آمریکا بسیار نیرومند و منفی‌ (Very Negative and Severe) خواهد بود. آمریکا هم مصون نخواهد بود. بازار‌های جهانی‌ نفت و گاز سیاسی و بالکانیزه شده (Politicized and Balkanized) و دیگر جریان نفت و گاز با آزادی به آمریکا و یا برعکس نخواهد آمد. درنتیجه، همه درنهایت بیش ازآنچه در غیر این صورت می‌شد پرداخت خواهند کرد.

ختم کلام

از 22 فوریه 2022 تاکنون نزدیک به سه هزار تحریم جدید علیه روسیه اعمال شد؛ و این کشور طی چند ماه گذشته با پیشی گرفتن از ایران، سوریه و کره شمالی عنوان «تحت تحریم‌ترین کشور دنیا» را از آن خودکرده است. روسیه با این تعداد تحریم، از ایران با 3616 مورد تحریم، سوریه با 2608 مورد تحریم و کره شمالی با 2077 مورد تحریم پیشی گرفت.

رویترز خبر داده است که واشنگتن اجازه صادرات نفت ونزوئلا به اروپا را صادر کرده است. این اجازه به دو شرکت اِنی ایتالیا و رِپسول اسپانیا داده‌شده که نفت ونزوئلا را‌‌‌‌‌‌‌‌ تنها به مقصد اروپا روانه بازار کنند. رئیس‌جمهور امریکا امیدوار است بدین ترتیب با جایگزینی نفت خام ونزوئلا بتواند به اروپا کمک کند تا وابستگی خود را به روسیه کاهش دهد و برخی محموله‌های ونزوئلا به چین نروند. باوجوداین شرایط نسبتاً پیچیدۀ بازار انرژی دنیا، بایدن همچنان تحریم‌های ناشی از بند ۱۲۴۵ قانون دفاع ملی سال ۲۰۱۲ آمریکا را تمدید کرد. کاخ سفید در بیانیه‌ای اعلام کرد که بایدن به این نتیجه رسیده است که «عرضه کافی نفت و فرآورده‌های نفتی از کشورهایی غیر از ایران وجود دارد تا امکان کاهش قابل‌توجه حجم نفت و فرآورده‌های نفتی خریداری‌شده از ایران یا از طریق مؤسسات مالی خارجی را فراهم کند». به نظر مجید رئوفی؛ تحلیگر انرژی، می‌رسد که این اقدام بایدن در پاسخ به مسئولان ایرانی است که اعلام کرده بودند باوجود تداوم تحریم‌ها، میزان صادرات نفت ایران افزایش یافته و پول آن‌هم به شکل کامل دریافت می‌شود. البته او تصریح هم می‌کند که بیانیه کاخ سفید همه ماجرا نیست و احتمالاً بیشتر یک سیاست اعلامی برای تحت تأثیر قرار دادن ایران است تا یک سیاست واقعی مطابق با اتفاقات بازار انرژی دنیا.

این در حالی است که تحریمهـای آمریـکا علیـه صنعـت نفـت روسـیه تاکنون تحریم‌های اولیـه (Primary Sanctions) بوده اسـت بـه ایـن معنـا کـه فقـط در ایالات‌متحده قابل‌اعمال اسـت. سایر واردکننـدگان نفـت روسـیه در کشـورهای دیگـر می‌توانند بـه واردات غیـردلاری خود از این کشور ادامـه دهنـد؛ چون ایالات‌متحده هنوز با اعمال تحریم‌های موسوم به تحریم‌های ثانویه (Secondary Sanctions)، سایر کشورها را به التزام به تحریم‌های نفتی روسیه، ناگزیر نساخته است. بدیهی است که اعمــال تحریم‌های اولیــه نتایــج موردنظر واشــنگتن را تاکنــون بــه همــراه نداشــته باشد. روســیه همچنــان بــه صـادرات نفـت ادامـه می‌دهد و از ایـن طریـق ماهانـه بـه معادل ۲۰ میلیـارد دلار درآمـد دسترسـی پیـدا می‌کند.

الآن فضای بین‌المللی به‌گونه‌ای در حال ترسیم است که به نظر می‌رسد یک اتحاد نانوشته‌ای و اگر هم نوشته، بیان‌نشده است میان روسیه و عربستان شکل‌گرفته است. محمدصادق جوکار؛ سرپرست مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، براین نظر است که این دو کشور با استفاده از ابزار بالا بودن قیمت نفت، اثرگذاری بر انتخابات داخلی امریکا را دنبال می‌کنند؛ که در گام اول تیم دموکرات‌ها شکست بخورند و در گام بعدی دوره آقای بایدن نیز مانند دوره آقای ترامپ یک دوره‌ای شود و با آمدن جمهوری خواهان فضای فشاری که دموکرات‌ها علیه عربستان و روسیه اعمال کرده‌اند، تغییر کند. به‌نوعی این دو کشور فضای بین‌المللی انرژی را دارند به شکلی هدایت می‌کنند که قیمت‌ها کاهش نیابد. در ماه اجلاس اوپک پلاس خرداد 1401 زمان پایان تعهدات خودشان را یک ماه عقب بردند و تعدیل ۴۳۰ هزار بشکه‌ای توافق کاهش تولید را در ماه‌های پیش رو تقسیم کردند. در عمل وضعیت بازار را به‌گونه‌ای ترتیب دادند که قیمت‌ها بالا بماند و تا الآن عربستان در برابر فشارهای بایدن مقاومت کرده است.

هرچند در حال حاضر خطر بالقوه تحریم‌‌‌های ثانویه علیه نفت روسیه توسط آمریکا وجود دارد؛ اما چنین سناریویی بسیار بعید است؛ چراکه حتی بدون تحریم‌‌‌های ثانویه، حذف بخشی از نفت روسیه در بازار به افزایش مجدد قیمت‌ها و درنتیجه آن تشدید بحران تورم تا بدترین سطوح منجر خواهد شد؛  ازاین‌رو می‌توان گفت که نفت روسیه از بازار حذف‌ناشدنی است و برای جلوگیری از بحرانی که اقتصاد جهان را با آسیب‌‌‌های وحشتناکی روبه‌‌‌رو کند، روسیه باید سهم خود در بازار جهانی را حفظ کند. حفظ نسبی سهم روسیه در بازار جهانی حتی باوجود کاهش میزان صادرات نفت خام این کشور، به معنای افزایش مداوم درآمدهای نفتی مسکو خواهد بود؛ زیرا رشد قیمت‌ها به‌گونه‌ای است که کاهش میزان صادرات را هم پوشش می‌دهد و روس‌‌‌ها می‌توانند به روند افزایش درآمد نفتی خود ادامه دهند. روندی که از ابتدای جنگ اوکراین و تحریم‌‌‌های غربی کلید خورد و درآمد روسیه از منابع انرژی را هرماه افزایش داد؛ به‌گونه‌ای که در ماه آوریل 2022 روسیه رکورد تاریخی از نظر درآمدهای نفتی را به ثبت رساند.

با این اوصاف تحریم‌های روسیه اگرچه در تعداد از تحریم‌های ایران بیشتر شده است؛ ولی تحریم نفت روسیه همچنان بسیار سبک‌تر از تحریم نفت ایران است؛ چراکه ازنظر آمریکا، اتحادیۀ اروپا، انگلیس و کانادا فعلاً نفت روسیه «تحریم اولیه» است و سایر کشورها در صورت خرید نفت روسیه مورد تحریم این کشورها قرار نمی‌گیرند؛ درحالی‌که با وصف این برجامِ نیمه‌جان ازنظر آمریکا، نفت ایران «تحریم ثانویه» می‌باشد و سایر کشورها هم در صورت خرید نفت ایران مورد تحریم این کشور قرار می‌گیرند. با این اوصاف تا اطلاع ثانوی تحریم‌های نفت روسیه صرفاً فهرست خریداران نفت این کشور را نسبت به قبل از اِعمال آن‌ها تاحدی تغییر می‌دهد و به سمت آسیا روانه می‌کند؛ جایی که برای سال‌ها بازار سنتی نفت صادراتی از ایران و سایر کشورهای خلیج‌فارس بوده است.