جستارهایی در حقوق ایران
از: دکتر فرشید فرحناکیان
فردای اقتصاد
دیدار با معاون اول قوه قضائیه
جشن 71 سالروز استقلال کانون وکلای دادگستری
دنیای اقتصاد
دفاع پرس
نشست رئیس قوه قضاییه با هیئت‌مدیره کانون مرکز
میزگرد سازمان بسیج حقوقدانان
برنامه تيتر امشب شبکه خبر
نشست خبری فارس
برنامه ثریا
دانشکده فنی
اتحادیه جنبش عدالتخواه دانشجویی
گروه وکلای دادگو
گفتگو با مجله عدالت‌نامه
مصاحبه سکه با فارس
دادآفرین
همایش دادآفرین
بنیاد حقوقی میزان
رادیو اقتصاد 2
مصاحبه با دنیای اقتصاد
پوپولیسم قضایی: مکزیک تنها کشوری خواهد بود که تمام قضات خود را از طریق رأی‌گیری مردمی انتخاب می‌کند تاریخ : 1404/02/30

پوپولیسم قضایی: مکزیک تنها کشوری خواهد بود که تمام قضات خود را از طریق رأی‌گیری مردمی انتخاب می‌کند

حزب حاکم مکزیک؛ مورنا، در سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور 1403) اصلاحات قضایی را تصویب کرد و این کشور را به اولین کشوری تبدیل کرد که تمام قضات خود را از طریق رأی‌گیری عمومی انتخاب می‌کند. این روند با انتخاب ۸۵۰ پست فدرال در ژوئن ۲۰۲۵ (خرداد 1404) آغاز می‌شود.
حزب حاکم مکزیک؛ مورنا، در سپتامبر ۲۰۲۴ (شهریور 1403) اصلاحات قضایی را تصویب کرد و این کشور را به اولین کشوری تبدیل کرد که تمام قضات خود را از طریق رأی‌گیری عمومی انتخاب می‌کند. این روند با انتخاب ۸۵۰ پست فدرال در ژوئن ۲۰۲۵ (خرداد 1404) آغاز می‌شود.
آیین دادرسی مدنی حکمرانی جهانی
حق شرط‌های پر ابهام ایران در کنوانسیون پالرمو: تفسیر قانون اساسی بالاتر از تعهدات بین‌المللی تاریخ : 1404/02/27

حق شرط‌های پر ابهام ایران در کنوانسیون پالرمو: تفسیر قانون اساسی بالاتر از تعهدات بین‌المللی

درمجموع پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو اگر با هدف بهبود تعاملات مالی و رفع موانع FATF باشد در صورتی می‌تواند اقدامی مثبت تلقی شود که با اصلاحات حقوقی و نهادی داخلی و ایجاد زیرساخت‌های اجرایی و نظارتی شفاف برای هم‌راستایی با تعهدات بین‌المللی، خودداری از شرط‌گذاری‌های گسترده و نامعین و تضمین توازن بین حاکمیت ملی و تعهدات بین‌المللی همراه شود. در غیر این صورت، این عضویت ممکن است صرفاً جنبه نمایشی یافته و اثرگذاری مطلوب خود را در تعاملات بین‌المللی از دست بدهد.
درمجموع پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو اگر با هدف بهبود تعاملات مالی و رفع موانع FATF باشد در صورتی می‌تواند اقدامی مثبت تلقی شود که با اصلاحات حقوقی و نهادی داخلی و ایجاد زیرساخت‌های اجرایی و نظارتی شفاف برای هم‌راستایی با تعهدات بین‌المللی، خودداری از شرط‌گذاری‌های گسترده و نامعین و تضمین توازن بین حاکمیت ملی و تعهدات بین‌المللی همراه شود. در غیر این صورت، این عضویت ممکن است صرفاً جنبه نمایشی یافته و اثرگذاری مطلوب خود را در تعاملات بین‌المللی از دست بدهد.
حقوق اقتصادی حقوق بانکی
تسلیم متقابل در قالب احترام متقابل: عقب‌نشینی همزمان آمریکا و چین از مواضع تجاری تاریخ : 1404/02/23

تسلیم متقابل در قالب احترام متقابل: عقب‌نشینی همزمان آمریکا و چین از مواضع تجاری

توافقی که طبق بیانیه رسمی مورخ ۱2 مه ۲۰۲۵ که از ۱۴ مه ۲۰۲۵ اجرایی می‌شود در ظاهر رنگ و لعاب «احترام متقابل» دارد، در واقع تسلیم‌نامه‌ای سیاسی و تجاری است؛ محصول فشارهای اقتصادی داخلی و بحران‌های جهانی، نه نتیجه مذاکره‌ای مبتنی بر قدرت و اصول.
توافقی که طبق بیانیه رسمی مورخ ۱2 مه ۲۰۲۵ که از ۱۴ مه ۲۰۲۵ اجرایی می‌شود در ظاهر رنگ و لعاب «احترام متقابل» دارد، در واقع تسلیم‌نامه‌ای سیاسی و تجاری است؛ محصول فشارهای اقتصادی داخلی و بحران‌های جهانی، نه نتیجه مذاکره‌ای مبتنی بر قدرت و اصول.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
نقش جنوب جهانی در تحول نظم مالی بین‌المللی تاریخ : 1404/02/23

نقش جنوب جهانی در تحول نظم مالی بین‌المللی

در سال‌های اخیر، کشورهای «جنوب جهانی» به‌ویژه در «آسیای شرقی و جنوبی»، در پی ایجاد سازوکارهای اقتصادی و مالی جدیدی هستند که قادر به کاهش وابستگی به نظام مالی و تجاری تحت سلطه غرب، به‌ویژه ایالات‌متحده، باشند. این تغییرات در واکنش به سیاست‌های حمایتی یک‌جانبه و تحریم‌های اقتصادی ایالات‌متحده، به‌ویژه در قالب تعرفه‌های تجاری، به‌کل فزاینده‌ای به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و گسترش شبکه‌های مالی غیر وابسته به دلار منجر شده است.
در سال‌های اخیر، کشورهای «جنوب جهانی» به‌ویژه در «آسیای شرقی و جنوبی»، در پی ایجاد سازوکارهای اقتصادی و مالی جدیدی هستند که قادر به کاهش وابستگی به نظام مالی و تجاری تحت سلطه غرب، به‌ویژه ایالات‌متحده، باشند. این تغییرات در واکنش به سیاست‌های حمایتی یک‌جانبه و تحریم‌های اقتصادی ایالات‌متحده، به‌ویژه در قالب تعرفه‌های تجاری، به‌کل فزاینده‌ای به تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و گسترش شبکه‌های مالی غیر وابسته به دلار منجر شده است.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
ارادۀ مشترک کشورهای عضو آسه‌آن+۳: تقویت ابتکار چندجانبه‌سازی چایانگ‌مای تاریخ : 1404/02/21

ارادۀ مشترک کشورهای عضو آسه‌آن+۳: تقویت ابتکار چندجانبه‌سازی چایانگ‌مای

این اقدام، بازتابی از یک روند گسترده‌تر در میان کشورهای جنوب جهانی (Global South) است؛ روندی که در بیانیه‌های مشابه اجلاس‌های گروه بریکس (BRICS) نیز مشاهده می‌شود. آنچه در حال شکل‌گیری است گذار آرام اما مؤثر از نظم تک‌قطبی مالی مبتنی بر دلار به‌سوی نظامی چندقطبی است که در آن کشورهای جنوب جهانی نقش فعال‌تری در تعیین قواعد بازی اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. این روند، اگرچه تدریجی است؛ اما می‌تواند تغییراتی بنیادین در توازن قدرت اقتصادی و سیاسی جهان در دهه‌های پیش‌رو به‌وجود آورد.
این اقدام، بازتابی از یک روند گسترده‌تر در میان کشورهای جنوب جهانی (Global South) است؛ روندی که در بیانیه‌های مشابه اجلاس‌های گروه بریکس (BRICS) نیز مشاهده می‌شود. آنچه در حال شکل‌گیری است گذار آرام اما مؤثر از نظم تک‌قطبی مالی مبتنی بر دلار به‌سوی نظامی چندقطبی است که در آن کشورهای جنوب جهانی نقش فعال‌تری در تعیین قواعد بازی اقتصاد جهانی ایفا می‌کنند. این روند، اگرچه تدریجی است؛ اما می‌تواند تغییراتی بنیادین در توازن قدرت اقتصادی و سیاسی جهان در دهه‌های پیش‌رو به‌وجود آورد.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
عادت به شکست‌های تکراری برنامه‌های توسعه تاریخ : 1404/02/20

عادت به شکست‌های تکراری برنامه‌های توسعه

برنامه‌های توسعه در ایران، از آرمان‌گرایانه‌ترین اسناد رسمی هستند که هر بار با شعار «تحول بزرگ» تصویب می‌شوند؛ اما درنهایت نه‌تنها تحولی نمی‌آورند؛ بلکه خود به سندی بر فرسایش نهاد دولت، ناتوانی در اجرا و بی‌مسئولیتی مدیریتی بدل می‌شوند.
برنامه‌های توسعه در ایران، از آرمان‌گرایانه‌ترین اسناد رسمی هستند که هر بار با شعار «تحول بزرگ» تصویب می‌شوند؛ اما درنهایت نه‌تنها تحولی نمی‌آورند؛ بلکه خود به سندی بر فرسایش نهاد دولت، ناتوانی در اجرا و بی‌مسئولیتی مدیریتی بدل می‌شوند.
حکمرانی خوب
تجربۀ دادگاه‌های ویژۀ اقتصادی: ضرورت هماهنگی میان دستگاه‌های اقتصادی و قضایی تاریخ : 1404/02/20

تجربۀ دادگاه‌های ویژۀ اقتصادی: ضرورت هماهنگی میان دستگاه‌های اقتصادی و قضایی

تجربه دادگاه‌های ویژه اقتصادی نشان داد که عدالت اقتصادی نیازمند نهاد قضایی حرفه‌ای، شفاف، پاسخ‌گو و تخصص‌محور است. در طراحی‌های آینده، باید از اقدامات نمایشی، تصمیمات شتاب‌زده و ساختارهای موقتی پرهیز کرد و به‌جای آن، به تثبیت یک قوه قضائیه تخصصی و قانون‌مدار در حوزه اقتصاد اندیشید.
تجربه دادگاه‌های ویژه اقتصادی نشان داد که عدالت اقتصادی نیازمند نهاد قضایی حرفه‌ای، شفاف، پاسخ‌گو و تخصص‌محور است. در طراحی‌های آینده، باید از اقدامات نمایشی، تصمیمات شتاب‌زده و ساختارهای موقتی پرهیز کرد و به‌جای آن، به تثبیت یک قوه قضائیه تخصصی و قانون‌مدار در حوزه اقتصاد اندیشید.
آیین دادرسی مدنی
متعادل‌‌‌سازی و نوسازی معماری تعاملی تجارت بین‌الملل تاریخ : 1404/02/16

متعادل‌‌‌سازی و نوسازی معماری تعاملی تجارت بین‌الملل

اکنون باید برای جهانیان کاملاً روشن‌شده باشد که یک اجماع دوحزبی پایدار در ایالات‌متحده وجود دارد مبنی بر اینکه این کشور دیگر از مزیت عظیم در اندازه اقتصادی و رهبری فناوری که منجر به اتخاذ رویکردی عموماً غیرمتقابل، برخوردار نیست.
اکنون باید برای جهانیان کاملاً روشن‌شده باشد که یک اجماع دوحزبی پایدار در ایالات‌متحده وجود دارد مبنی بر اینکه این کشور دیگر از مزیت عظیم در اندازه اقتصادی و رهبری فناوری که منجر به اتخاذ رویکردی عموماً غیرمتقابل، برخوردار نیست.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
توافق پلازا: تجربۀ ژاپن از جنگ ارزی ریگان تاریخ : 1404/02/14

توافق پلازا: تجربۀ ژاپن از جنگ ارزی ریگان

. توافق پلازا و پیامدهای آن برای ژاپن به‌عنوان یک نمونه تاریخی استفاده می‌شود تا نشان دهد چگونه تصمیمات اقتصادی بین‌المللی می‌توانند تأثیرات عمیق و بلندمدتی بر یک کشور داشته باشند. تجربه تلخ ژاپن، نشان می‌دهد که ایالات‌متحده همیشه از ابزارهای اقتصادی برای تضعیف رقبای خود استفاده می‌کند. این موضوع می‌تواند به‌عنوان هشداری برای ژاپن تفسیر شود که ممکن است هدف مجدد فشارهای مشابه از سوی آمریکا قرار گیرند.
. توافق پلازا و پیامدهای آن برای ژاپن به‌عنوان یک نمونه تاریخی استفاده می‌شود تا نشان دهد چگونه تصمیمات اقتصادی بین‌المللی می‌توانند تأثیرات عمیق و بلندمدتی بر یک کشور داشته باشند. تجربه تلخ ژاپن، نشان می‌دهد که ایالات‌متحده همیشه از ابزارهای اقتصادی برای تضعیف رقبای خود استفاده می‌کند. این موضوع می‌تواند به‌عنوان هشداری برای ژاپن تفسیر شود که ممکن است هدف مجدد فشارهای مشابه از سوی آمریکا قرار گیرند.
تجارت بین‌الملل حقوق بانکی حکمرانی جهانی
بازار مبادله آب‌های نامتعارف تاریخ : 1404/02/09

بازار مبادله آب‌های نامتعارف

در ماده ۳۸ قانون برنامه هفتم پیشرفت ج.ا.ا. مصوب 1/ 3/ 1403، وزارت نیرو و وزارت اقتصاد موظف شده‌اند بازار مبادله آب‌های نامتعارف را راه‌اندازی کنند. در این راستا آیین‌نامه‌ اجرایی مربوطه در تاریخ 17/ 1/ 1404 به تصویب دولت رسید. این آیین‌نامه دو ظرفیت کلیدی ایجاد کرده است: انتشار گواهی سپرده آب نامتعارف و ایجاد امکان سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های جدید. این موضوع می‌تواند بازار جدیدی برای تأمین آب صنایع و ارتقای شفافیت در این حوزه فراهم کند.
در ماده ۳۸ قانون برنامه هفتم پیشرفت ج.ا.ا. مصوب 1/ 3/ 1403، وزارت نیرو و وزارت اقتصاد موظف شده‌اند بازار مبادله آب‌های نامتعارف را راه‌اندازی کنند. در این راستا آیین‌نامه‌ اجرایی مربوطه در تاریخ 17/ 1/ 1404 به تصویب دولت رسید. این آیین‌نامه دو ظرفیت کلیدی ایجاد کرده است: انتشار گواهی سپرده آب نامتعارف و ایجاد امکان سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های جدید. این موضوع می‌تواند بازار جدیدی برای تأمین آب صنایع و ارتقای شفافیت در این حوزه فراهم کند.
حقوق انرژی
آمریکا دلار چاپ می‌کند جهان تاوان می‌دهد تاریخ : 1404/02/07

آمریکا دلار چاپ می‌کند جهان تاوان می‌دهد

برتون وودز زنجیر زد؛ دلار، شاه شد. نیکسون طلا را کنار زد و دلار را آزاد کرد تا بی‌پشتوانه فرمانروایی کند. ریاض تسلیم شد؛ نفت فقط با دلار معامله شد و انرژی به خراج آمریکا بدل شد. دلار شد پادشاه خزانه‌های جهان و در ۹۰٪ معاملات، اسمش هست. سرپیچی؟ تحریم.
برتون وودز زنجیر زد؛ دلار، شاه شد. نیکسون طلا را کنار زد و دلار را آزاد کرد تا بی‌پشتوانه فرمانروایی کند. ریاض تسلیم شد؛ نفت فقط با دلار معامله شد و انرژی به خراج آمریکا بدل شد. دلار شد پادشاه خزانه‌های جهان و در ۹۰٪ معاملات، اسمش هست. سرپیچی؟ تحریم.
تجارت بین‌الملل حکمرانی جهانی
جوانب و پیامدهای حقوقی پدیده دیپ‌فیک تاریخ : 1404/02/06

جوانب و پیامدهای حقوقی پدیده دیپ‌فیک

در مواجهه با پدیده دیپ‌فیک، مسئولیت حقوقی به‌طورکلی شامل مسئولیت سازندگان، منتشرکنندگان و در برخی موارد، پلتفرم‌هایی است که این محتواها را در دسترس عموم قرار می‌دهند.
در مواجهه با پدیده دیپ‌فیک، مسئولیت حقوقی به‌طورکلی شامل مسئولیت سازندگان، منتشرکنندگان و در برخی موارد، پلتفرم‌هایی است که این محتواها را در دسترس عموم قرار می‌دهند.
حکمرانی فضای مجازی