گزیده جستار: علیرغم افزایش درخواستها برای «تگزیت»، این ایالت نمیتواند ازنظر قانونی از آمریکا جدا شود، زیرا این ایالت در پرونده دعوی سال 1869 موسوم به «تگزاس علیه وایت»، پذیرفته که ایالتها نمیتوانند بهصورت منفرد و یکجانبه تصمیم به خروج از اتحادیه بگیرند.
اين نوشتار در تاريخ پانزدهم اسفندماه ۱۴۰۲ در هفتهنامه حقوقی روزنامه آفتاب یزد منتشر شد.
تگزیت؛ تلاش ایالت تگزاس
برای استقلال از ایالاتمتحده
مجله نیوزویک اخیراً از اصطلاحی استفاده کرده است که مدتی بود در محافل شنیده نمیشد: تگزیت (Texit). این عبارت ترکیب است از دو کلمه اگزیت (exit) به معنی خارج شدن و تگزاس (Texas) که یک ایالت آمریکا اســت، اتفاقاً ایالتی نفتخیز و نیز ثروتمند به شمار میرود. ایالت تگزاس پس از ایالت کالیفرنیا پرجمعیتترین و پس از آلاسکا وسیعترین ایالت این کشور است. عبارت تگزیت خواننده را به یاد اصطلاح برگزیت میاندازد که ترکیبی از اگزیت و بریتانیا بود و به رفراندوم مردم بریتانیا برای خارج شدن از اتحادیه اروپا اشاره داشت. حالا پس از برگزیت، افکار عمومی درگیر تگزیت است و این اصطلاح روی جلد نیوزویک نیز رفته است. البته قبلاً هم زمزمههای خارج شدن ایالت کالیفرنیا از جمع ایالتهای آمریکا مطرح بود که تحت عنوان «کالگزیت» (Calexit) به آن اشاره میشد.
جالبی ماجرا اما این است که تگزاس ازنظر تاریخی ایالتی جدا از آمریکا بوده است. تگزاس در جنوب آمریکا دومین ایالت پرجمعیت و دومین ایالت بزرگ این کشور محسوب میشود. تگزاس به ایالت «تکستاره» معروف است چون زمانی یک کشور مستقل بود. پسازآنکه مکزیک از اسپانیا اعلام استقلال کرد، تگزاس نیز از مکزیک جدا شد و جمهوری تگزاس شکل گرفت اما سپس برای پرداخت بدهیهای سنگین خود مجبور شد به ایالاتمتحده بپیوندد. همزمان با جنگهای داخلی در آمریکا در دهه ۱۸۶۰ میلادی، یازده ایالت جنوبی آمریکا قصد جدایی و تشکیل کشور مستقل «ایالات مؤتلفه آمریکا» را داشتند که درنهایت به دلیل شکست در جنگ، این هدف به سرانجام نرسید.
بااینحال برخی ایالتها در دورههای تاریخی مختلف برای جدایی تلاش کردند. در دو دهه اخیر نیز ده ایالت درخواست استقلال داشتهاند که موضوع در شش ایالت جدی شده و یکی از آنها تگزاس است. بسیاری از اهالی تگزاس این رؤیا را در سر دارند که دوباره جدا شوند. بیزنس اینسایدر گزارش کرده که حزب جمهوریخواه تگزاس در تلاش برای برگزاری همهپرسی بهمنظور تصمیمگیری در خصوص جدایی ایالت تگزاس از دولت فدرال ایالاتمتحده آمریکا هستند. «جنبش ملیگرای تگزاس» (TNM) از اواخر دهه ۱۹۸۰ فعالیتهای جداییطلبانه خود را در آمریکا آغاز نمود. این جنبش یکی از بزرگترین و مؤثرترین نهادهای مدنی در این ایالت است و دنیل میلر؛ رهبر غیررسمی جنبش تگزیت، از سال ۱۹۹۶ بهصراحت خواهان استقلال شده است. ریک پری؛ فرماندار تگزاس در سال ۲۰۰۹، گفته بود که این ایالت، ملتی جداگانه است که به امکان ترک اتحاد فدرال همفکری میکند.
ساموئل هانتینگتون در کتاب ما کیستیم (چالشهای هویت در آمریکا) بهصراحت اشاره میکند همان تحولاتی که منجر به استقلال جمهوریهای شوروی سابق و مستعمرات انگلستان شد، شاید در آمریکا رخ دهد؛ بنابراین، فرهنگ آمریکایی در محاصره است و اجزای تشکیلدهنده حکومت فدرال در آمریکا در معرض چالشهای اساسی قرار دارد. او همچنین معتقد است حملات ۱۱ سپتامبر و همچنین اصل بنیادین «دارا بودن یک دشمن واقعی» عواملی بودهاند که مردم آمریکا را در طول جنگ سرد و همچنین کوتاه زمانی پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، متحد و یکپارچه نگاه داشتهاند. بااینحال، او بهصراحت ابراز میدارد در صورت متوقف نشدن روند فعلی تا چند دهه آینده، چیزی از میراث نیاکان مؤسس ایالاتمتحده در این کشور باقی نخواهد ماند و «هیسپنیک»ها و پیروان مذاهب مختلف، امکان هرگونه تعلق فردی به سرزمین ایالاتمتحده را کمرنگ خواهند کرد. به اعتقاد او، هماکنون نیز بسیاری از شهروندان مهاجر آمریکایی پیش از آنکه خویشتن را آمریکایی بخوانند، خود را مکزیکی، کوبایی، چینی یا متعلق به دیگر کشورها میدانند.
در چند هفته اخیر، اجازه دادگاه عالی ایالاتمتحده به مقامات فدرال برای برداشتن بخشهایی از موانع سیمخاردار که دولت ایالتی تگزاس در امتداد مرز با مکزیک بر پا کرده بود، به تگزیت جان تازهای بخشیده است. این روزها در میان دهها بحران سیاست داخلی و خارجی آمریکا، کشمکشها بین بایدن و فرماندار جمهوریخواه ایالت تگزاس بار دیگر هشتگ جنگ داخلی و تگزیت که اشاره به تمایل به استقلال تگزاس از آمریکا دارد را داغ کرده است.
ماجرا از این قرار است که بایدن با جمهوریخواهان بر سر موضوع کنترل مرزها اختلافات مبنایی دارد. جمهوریخواهان خواستار بسته شدن مرزها، دستگیری مهاجرین و اخراج آنها از آمریکا هستند اما بایدن به دلیل اینکه بخش عمدهای از سبد رأی وی از مهاجرین است با این سیاستها مخالف است. درگیری میان جو بایدن؛ رئیسجمهور آمریکا و گرگ آبوت؛ فرماندار جمهوریخواه ایالت تگزاس، نیز بر سر این موضوع تشدید شده است. دیوان عالی آمریکا در حکمی از تصمیم دولت بایدن برای ملزم کردن فرماندار تگزاس به حذف سیمخاردار و دیگر موانع احداثشده در طول نقاط مرزی حمایت کرد. این موانع بنا به ادعای فرماندار برای جلوگیری از ورود مهاجران غیرقانونی ایجادشدهاند؛ اما دولت بایدن اعلام کرده است این موانع نگرانیهای زیستمحیطی و انسانی ایجاد میکند و باید برداشته شوند. فرماندار تگزاس زیر بار نرفته و اعلام کرده است که بایدن طبق قانون اساسی از انجام وظایفش درباره حفاظت از مرزها طفره میرود، اکنون نیز خود ایالت تگزاس این حفاظت را بر عهده میگیرد. در این میان فرماندار با استفاده از اختیارات خود از گارد ملی نیز کمک گرفته و گارد ملی تگزاس مرزبانان آمریکایی را اخراج و مرز با مکزیک را بسته است. معاون فرماندار تگزاس نیز اعلام کرده است که گارد ملی ایالتی به انجام وظایف خود برای محافظت از این ایالت در برابر تهدیدات خارجی مهاجران ادامه خواهد داد و امیدوار است هیچ درگیری خشونتآمیزی بین مأموران فدرال و گارد ملی در مرزهای ایالت رخ ندهد. فرماندار ایالت تگزاس در واکنش به پایان فرصت ۲۴ ساعته کاخ سفید برای حذف سیمهای خاردار همچنین اعلام کرده است آماده دفاع از ایالت خود است و کوتاه نخواهد آمد.
بسیاری از دموکراتها از بایدن خواستهاند بهسرعت کل گارد ملی را فدرال اعلام کرده و اختیار گارد ملی در تگزاس و سایر ایالتهای متمرد را در دست بگیرد. برخی دیگر نیز از بایدن خواستهاند ارتش آمریکا را فراخوانده و در مناطق مناقشه برانگیز نیروی زمینی ارتش آمریکا را مستقر کند. در جبهه مقابل هم اما پیشنهاد و تهدیدات فراوانی وجود دارد. برخی به گرک ابوت؛ فرماندار تگزاس، پیشنهاد دادهاند در اسرع وقت نسبت به تشکیل گارد نظامی ایالت تگزاس اقدام کند تا قدرت مقابله با تحرکات فدرال را داشته باشد. پیشنهاد بعدی، فعال کردن روند اعلام استقلال تگزاس است که ریشههای قوی در قانون تگزاس هم دارد؛ اما جالبتر اینکه تعداد زیادی پیشنهاد وجود دارد که خواستار اتحاد ایالتهای حامی تگزاس با یکدیگر و ایجاد یک کنفدراسیون فراگیر شدهاند، یک ایالاتمتحده در دل ایالاتمتحده آمریکا! دونالد ترامپ؛ رئیسجمهور سابق، نیز از گرگ ابوت؛ فرماندار تگزاس، در مقابل دولت بایدن حمایت کرد و از ایالتها خواست که گارد ملی خود را به مرز اعزام کنند. همزمان 25 فرماندار جمهوریخواه نیز طوماری را برای حمایت از تگزاس علیه دولت فدرال امضا کردند. آنها دولت بایدن را به عدم تمایل به حفاظت از مرزهای آمریکا و مبارزه با مهاجرت غیرقانونی متهم کردند. تصمیم دادگاه عالی خشم بسیاری از مردم تگزاس را هم برانگیخته است که از اقدامات فرماندار جمهوریخواه؛ گرِگ ابوت، برای مبارزه با مهاجرت غیرقانونی در این ایالت حمایت میکنند. صدها پست در شبکه اجتماعی ایکس، با هشتگ تگزیت منتشرشده است که به جدایی تگزاس از آمریکا اشاره دارد. جنبش ملیگرای تگزاس نیز با صدور بیانیهای حکم دادگاه عالی را محکوم کرد و گفت که معتقد است دولت فدرال یکبار دیگر تگزاس را شکست داده است. جنبش اکنون از ابوت میخواهد تا یک جلسه ویژه فوری برای بررسی استقلال تگزاس تشکیل دهد. کلی هیگینز؛ نماینده جمهوریخواه از لوئیزیانا، نیز حکم دادگاه عالی را محکوم کرد و گفت که دولت فدرال به دنبال یک جنگ داخلی است. مارجوری تایلور؛ عضو جمهوریخواه ایالت جورجیا در مجلس نمایندگان آمریکا، هم در مصاحبهای با استیو بنون؛ استراتژیست ارشد سابق دونالد ترامپ، گفت که این تصمیم دیوان عالی اکنون دولت فدرال را با ایالت تگزاس در حالت جنگ قرار داده است.
علیرغم افزایش درخواستها برای «تگزیت»، این ایالت نمیتواند ازنظر قانونی از آمریکا جدا شود، زیرا این ایالت در پرونده دعوی سال 1869 موسوم به «تگزاس علیه وایت»، پذیرفته که ایالتها نمیتوانند بهصورت منفرد و یکجانبه تصمیم به خروج از اتحادیه بگیرند. دنیل میلر؛ رهبر غیررسمی جنبش تگزیت، با این دیدگاه مخالفت بوده و میگوید که ماده ۱ بند ۱۰ قانون اساسی ایالاتمتحده کلیه اقداماتی که برای ایالتها ممنوع بوده را فهرست کرده است. استقلال بخشی از این فهرست نیست؛ بنابراین، بر اساس دهمین متمم قانون اساسی، فقدان یک ممنوعیت صریح در قانون اساسی به این معناست که مردم و دولتهای ایالتی و کاخ سفید به آن احترام بگذراند. پروفسور مت کُوِرتراپ؛ استاد علوم سیاسی نیز بر این نظر است که رویه قضایی پرونده تگزاس علیه وایت ایراد داشته و ممکن است این حکم توسط دادگاه عالی لغو شود. این استاد بریتانیایی جنبشهای استقلالطلبی در سراسر جهان مطالعه کرده و بهطور گسترده با ملیگرایان تگزاسی تعامل داشته است. کُوِرتراپ در پاسخ به سؤالی درباره شانس مبارزان جداییطلب تگزاس گفت که «ایالت ستاره تنها» (صفت تگزاس) احتمالاً تنها جایی در آمریکا است که هویتی استقلالطلبانه دارد. برای برگزاری رفراندوم، احتمالاً به تغییری سیاسی در حزب جمهوریخواه نیاز است و به دنبال آن، نبردی حقوقی که میتواند به دادگاه عالی ایالاتمتحده ختم شود.
تحلیل گران شانســی برای خروج تگزاس از بین ایالتهای آمریکا که کشوری تشکیلشده از چند ایالت متحد با یکدیگر است قائل نیســتند. جیمز هَنسِن؛ مدیر پروژه سیاست تگزاس در دانشگاه تگزاس، باور دارد که بحث در مورد استقلال ایالت بیشتر برای مصرف داخلی جمهوریخواهان است تا پروژهای جدی. حرکات ناسیونالیستهای تگزاسی ترکیبی از رؤیاپردازی و ژستهای نمادین بوده که منقطع از واقعیت هستند. حزب جمهوریخواه به محل زیست و رشد عناصر افراطی تبدیلشده است؛ جایی که این جریانها جدی گرفته میشوند. در برخی از حوزهها، آنها گاهی موفق میشوند که جریان اصلی حزب را به سمت راست طیف سیاسی هل داده و توجه را به ایدهها و پیشنهادهایی جلب کنند که چندان ارتباطی با واقعیت ندارند؛ مانند ایده استقلال تگزاس. جاشوا بلانک؛ کارشناس سیاست ایالتی در دانشگاه تگزاس و مدیر تحقیقات پروژه سیاست تگزاس، استدلال میکند که بعید است جدایی ایالت صلحآمیز انجام گیرد و به ظرفیت بسیار گستردهای نیاز دارد تا بسیاری از جمهوریخواهان مخالف خود را دفع کند. تاریخ روشن کرده که هیچ سناریوی قابلقبولی وجود ندارد که در آن تگزاس بتواند بهطور مسالمتآمیز و حتی با وجود خواست عمومی، خود را از ایالاتمتحده بیرون بکشد. وقتی در مورد مکانیسم خروج تگزاس از ایالاتمتحده بیندیشیم، مضحک بودن این ایده سریعاً خود را نشان میدهد. همانقدر که تگزاس به مفهوم استقلال افتخار میکند، اما مانند اکثر ایالتها برای حفظ خدمات پایه ایالتی، به دلارهای دولت فدرال وابسته است. برای خروج تگزاس از آمریکا، ایالت باید درآمد مالیاتی و کارمزدی خود را به میزان قابلتوجهی افزایش دهد تا دلارهای فدرال ازدسترفته را جبران کند. یکی از عناصر اصلی سیاست جمهوریخواهان تگزاس، دولتی مبتنی بر مالیاتهای کم و خدمات اندک است. پر نمودن کمبود منابع مالی و خدمات دولت فدرال مستلزم مدل کاملاً متفاوت و بهطور قابلتوجهی توسعهیافته و بزرگ از دولت تگزاس خواهد بود. به نظرم چنین شکل حکومتی بیشتر از عضویت در ایالاتمتحده مورد نفرت رأیدهندگان جمهوریخواه است.